نمونه دادخواست طلاق به دلیل عقیم بودن زوج

طلاق به دلیل عقیم بودن زوج در قانون ایران ممکن است و تحت شرایطی، زن می تواند با استناد به نازایی همسر خود، تقاضای طلاق نماید. این فرآیند مستلزم اثبات عقیم بودن مرد از طریق مراجع قانونی و رعایت ضوابط خاصی است.

حق فرزندآوری یکی از بنیادی ترین اهداف تشکیل خانواده و استمرار نسل است که در فرهنگ و شرع اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. زمانی که این حق به دلیل ناباروری یکی از زوجین، به ویژه زوج، امکان تحقق نمی یابد، می تواند به منشأ عسر و حرج و چالش های جدی در زندگی مشترک تبدیل شود. قانون گذار ایران با درک این واقعیت، امکان طلاق را برای زوجه ای که همسرش عقیم است، پیش بینی کرده است. این مقاله به بررسی جامع تمامی ابعاد حقوقی، شرایط، مراحل قانونی و حقوق مالی مرتبط با طلاق به دلیل عقیم بودن زوج می پردازد و در نهایت یک نمونه دادخواست کاربردی و تفصیلی را ارائه می دهد تا زنانی که در این شرایط قرار گرفته اند، بتوانند با آگاهی و اطمینان خاطر بیشتری مسیر قانونی را طی کنند و به حقوق مشروع خود دست یابند. هدف نهایی این است که مخاطب با درک کامل جنبه های قانونی، اضطراب و ابهامات حقوقی خود را کاهش داده و با اعتماد به نفس لازم، از حقوق خود دفاع کند.

حق قانونی طلاق به دلیل ناباروری زوج

قانون مدنی ایران، حق طلاق را عمدتاً در اختیار زوج قرار داده است، اما در شرایط خاص و با اثبات موجبات قانونی، زوجه نیز می تواند تقاضای طلاق نماید. یکی از این موجبات، عقیم بودن زوج است که می تواند به عنوان دلیلی برای طلاق مطرح شود. این امکان ریشه در دو اصل مهم حقوقی دارد: نخست، شروط ضمن عقد نکاح که در قباله ازدواج ذکر شده اند؛ و دوم، قاعده فقهی و حقوقی عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل) که در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به آن اشاره شده است.

ازدواج با هدف تشکیل خانواده و بقای نسل انجام می پذیرد و عدم امکان فرزندآوری، به ویژه از سوی زوج، می تواند این هدف اصلی را با چالش مواجه سازد. دادگاه ها در بررسی چنین پرونده هایی، به ماهیت و اهداف ازدواج و نیز حقوق طرفین توجه ویژه ای دارند. در ادامه به تفصیل به شرایط و الزامات حقوقی این نوع طلاق خواهیم پرداخت.

شرایط اساسی برای ثبت دادخواست طلاق به علت عقیم بودن همسر

برای اینکه دادگاه به درخواست طلاق زوجه به دلیل عقیم بودن زوج رسیدگی کرده و حکم صادر نماید، لازم است مجموعه ای از شرایط قانونی احراز شوند. این شرایط از اهمیت بالایی برخوردارند و عدم تحقق هر یک می تواند روند دادرسی را با مشکل مواجه کند یا منجر به رد دادخواست شود.

مدت زمان زندگی مشترک

یکی از مهمترین شرایط، گذشت مدت زمان مشخصی از زندگی مشترک است. طبق شروط ضمن عقد نکاح و رویه قضایی، حداقل پنج سال از تاریخ عقد دائم باید سپری شده باشد. این شرط به این دلیل وضع شده است که فرصت کافی برای تلاش جهت فرزندآوری و بررسی دقیق تر علت عدم بارداری فراهم شود و تصمیم به طلاق، تصمیمی عجولانه و بدون پشتوانه نباشد. در این مدت، فرض بر آن است که زوجین برای حل مشکل ناباروری تلاش کرده اند. البته در موارد خاص مانند طلاق توافقی که زوجین بر جدایی به دلیل ناباروری توافق می کنند، این شرط ممکن است انعطاف پذیرتر باشد.

تایید قطعی ناباروری از سوی پزشکی قانونی

اثبات عقیم بودن زوج، امری تخصصی و علمی است و صرفاً با اظهارات خواهان یا مدارک پزشکی شخصی قابل قبول نخواهد بود. دادگاه جهت اطمینان از صحت ادعا، زوج را به سازمان پزشکی قانونی ارجاع می دهد. این سازمان با انجام آزمایشات و معاینات تخصصی، نتیجه نهایی را به دادگاه اعلام می کند. تنها گواهی صادره از سوی پزشکی قانونی مورد پذیرش دادگاه خواهد بود. همچنین، لازم است سلامت کامل زن و توانایی او برای باروری نیز تأیید شود تا مشخص گردد که مشکل ناباروری صرفاً از جانب زوج است و هیچ عامل دیگری مانع از فرزندآوری نیست.

عدم بارداری طبیعی و روش های کمک باروری

مقصود قانون از ناباروری که موجبات طلاق را فراهم می کند، عدم بارداری طبیعی است. اگرچه در عصر حاضر، روش های کمک باروری نظیر لقاح مصنوعی (IVF) یا سایر تکنیک های پزشکی وجود دارد که می توانند به زوجین در فرزندآوری کمک کنند، اما این روش ها به خودی خود مانع از حق طلاق زن به دلیل عقیم بودن طبیعی مرد نمی شوند. به عبارت دیگر، قانون از زن انتظار ندارد که حتماً از روش های کمک باروری استفاده کند، مگر اینکه توافق خاصی بین زوجین در این خصوص صورت گرفته باشد. اگرچه در برخی پرونده ها، تلاش برای استفاده از این روش ها ممکن است در روند دادرسی و تصمیم قاضی مؤثر باشد.

استناد به شروط ضمن عقد نکاح یا قاعده عسر و حرج

درخواست طلاق به دلیل عقیم بودن زوج می تواند مبتنی بر دو مبنای حقوقی اصلی باشد که در ادامه به تفکیک بررسی می شوند:

شرط دهم (بند ب) عقدنامه

در اغلب قباله های ازدواج، شروطی تحت عنوان شروط دوازده گانه یا شروط ضمن عقد وجود دارد. بند ۱۰ از قسمت ب این شروط به صراحت بیان می دارد: در صورتی که زوج پس از گذشت پنج سال از تاریخ ازدواج مبتلا به عارضه غیرقابل درمانی گردد که امکان بارداری از وی سلب شده باشد، با احراز این موضوع توسط دادگاه و تأیید پزشکی قانونی، زوجه حق طلاق خواهد داشت. در صورتی که این بند در زمان عقد توسط زوجین امضا شده باشد، زن می تواند با استناد به آن، درخواست طلاق نماید. این شرط، مسیر طلاق را برای زوجه تسهیل می کند، زیرا نیازی به اثبات عسر و حرج به صورت جداگانه نیست و صرفاً احراز شرط کفایت می کند.

قاعده فقهی و حقوقی عسر و حرج

اگر شروط ضمن عقد به هر دلیلی (مثلاً عدم امضا) وجود نداشته باشند یا نتوان به آن ها استناد کرد، زوجه می تواند بر مبنای عسر و حرج درخواست طلاق کند. عسر و حرج به معنای وضعیت دشوار و مشقتی است که ادامه زندگی را برای زن غیرقابل تحمل می سازد. در این حالت، عدم فرزندآوری به دلیل عقیم بودن مرد و تمایل زن به داشتن فرزند، می تواند مصداق بارز عسر و حرج تلقی شود. اثبات عسر و حرج نیازمند ارائه دلایل و شواهد کافی به دادگاه است. قاضی با توجه به مجموعه شرایط پرونده، از جمله مدت زمان زندگی مشترک، سن زوجه، تمایل او به فرزندآوری، و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر عقیم بودن زوج، در خصوص احراز یا عدم احراز عسر و حرج تصمیم گیری خواهد کرد.

«عدم امکان فرزندآوری از سوی زوج، در بسیاری از پرونده ها به عنوان مصداق بارزی از عسر و حرج زوجه تلقی شده و مبنای صدور حکم طلاق قرار گرفته است.»

تفاوت حیاتی: فسخ نکاح یا طلاق به دلیل عقیم بودن؟

یکی از نکات بسیار مهم و اغلب مغفول مانده در بحث عقیم بودن زوج، تفکیک بین «فسخ نکاح» و «طلاق» است. این تفاوت از جنبه های مختلف حقوقی، به ویژه در مورد حقوق مالی زن (مانند مهریه)، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

عقیم بودن پیش از نزدیکی (دوران نامزدی یا عقد)

اگر عقیم بودن زوج در دوران نامزدی یا عقد و پیش از وقوع نزدیکی (رابطه زناشویی) کشف شود، امکان فسخ نکاح وجود دارد. فسخ نکاح با طلاق متفاوت است؛ در فسخ، عقد ازدواج از ابتدا باطل و بی اعتبار تلقی می شود، در حالی که در طلاق، عقد پس از مدتی از حیات خود، پایان می یابد. تفاوت های کلیدی فسخ نکاح با طلاق عبارتند از:

• در فسخ نکاح، نیازی به جاری شدن صیغه طلاق نیست.
• فسخ نکاح یک طرفه است و نیاز به رضایت زوج ندارد.
• وضعیت مهریه در فسخ نکاح متفاوت است: اگر فسخ قبل از نزدیکی واقع شود، مهریه کلاً به زن تعلق نمی گیرد. اگر بعد از نزدیکی باشد (که در این بخش مورد بحث نیست)، مهریه کامل تعلق می گیرد. اما در بحث عقیم بودن پیش از نزدیکی، معمولاً مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد.
• مدت زمان عده در فسخ نکاح متفاوت از طلاق است.

عقیم بودن پس از نزدیکی و شروع زندگی مشترک

اگر عقیم بودن زوج پس از شروع زندگی مشترک و وقوع نزدیکی کشف شود، دیگر امکان فسخ نکاح وجود ندارد و تنها راه قانونی برای جدایی، طلاق است. در این حالت، تمامی شرایط و مراحل طلاق که پیشتر و در ادامه توضیح داده می شوند، اعمال خواهد شد. این تمایز بسیار مهم است زیرا آثار حقوقی، به ویژه در زمینه مهریه، کاملاً متفاوت خواهد بود.

مراحل گام به گام طلاق به دلیل ناباروری مرد

فرآیند طلاق به دلیل عقیم بودن زوج، یک مسیر حقوقی مشخص دارد که طی کردن صحیح آن، برای حصول نتیجه مطلوب ضروری است. این مراحل شامل اقدامات پیش از دادخواست تا اجرای حکم طلاق می شود.

مرحله اول: مشاوره حقوقی و جمع آوری مستندات

پیش از هر اقدامی، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده اکیداً توصیه می شود. وکیل می تواند شما را در جمع آوری مدارک لازم راهنمایی کرده و احتمال موفقیت پرونده را ارزیابی کند. مدارک اولیه شامل:

• اصل و تصویر سند ازدواج (عقدنامه)
• اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی خواهان و خوانده
• در صورت وجود، هرگونه مدارک پزشکی که پیشتر از سوی پزشکان (غیر از پزشکی قانونی) تهیه شده اند، هرچند مستقیماً در دادگاه قابل استناد نباشند، اما می توانند به عنوان قرینه ارائه شوند.
• گواهی عدم بارداری زن (در صورت لزوم).

مرحله دوم: تنظیم و ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی

پس از جمع آوری مدارک، باید دادخواست طلاق به دقت تنظیم شود. این دادخواست باید شامل مشخصات کامل زوجین، خواسته (تقاضای طلاق به دلیل عقیم بودن زوج)، و دلایل و منضمات باشد. در بخش مربوط به دلایل، باید به صراحت به عقیم بودن زوج، مدت زمان زندگی مشترک، و استناد به شروط ضمن عقد (بند ۱۰ قسمت ب) یا عسر و حرج (ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی) اشاره شود. پس از تنظیم، دادخواست باید در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح خانواده ارسال گردد.

مرحله سوم: ارجاع به سازمان پزشکی قانونی

یکی از حیاتی ترین مراحل در این نوع طلاق، ارجاع به سازمان پزشکی قانونی است. دادگاه برای تأیید ادعای عقیم بودن زوج و اطمینان از سلامت باروری زوجه، هر دو طرف را به این سازمان معرفی می کند. پزشکی قانونی با انجام معاینات و آزمایشات لازم، گواهی رسمی مبنی بر وضعیت باروری زوجین را به دادگاه ارائه خواهد داد. این گواهی تنها مستندی است که دادگاه برای اثبات عقیم بودن زوج به آن استناد می کند.

مرحله چهارم: جلسات رسیدگی در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست و دریافت پاسخ پزشکی قانونی، جلسات دادگاه خانواده تشکیل می شود. در این جلسات، زوجین یا وکلای آن ها فرصت دارند تا دلایل و دفاعیات خود را مطرح کنند. قاضی با بررسی کلیه مستندات، از جمله گزارش پزشکی قانونی، اظهارات طرفین و شواهد ارائه شده، در خصوص پذیرش یا رد دادخواست تصمیم گیری خواهد کرد. در صورت عدم همکاری زوج در معرفی به پزشکی قانونی، دادگاه می تواند بر اساس شواهد و قرائن موجود، از جمله عدم حضور زوج، تصمیم گیری کند.

مرحله پنجم: صدور رای و اجرای صیغه طلاق

در صورت احراز شرایط و پذیرش دادخواست، دادگاه حکم طلاق را صادر می کند. پس از قطعیت حکم (گذشت مهلت تجدیدنظر یا فرجام خواهی)، زوجه می تواند با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق، نسبت به اجرای صیغه طلاق و ثبت آن اقدام نماید. اجرای صیغه طلاق معمولاً با حضور زوجین یا وکلای قانونی آن ها و همچنین دو شاهد عادل صورت می گیرد و نهایتاً سند طلاق به زن تسلیم می شود.

حقوق مالی زوجه در طلاق به علت عقیم بودن زوج

یکی از دغدغه های اصلی زنان در فرآیند طلاق، وضعیت حقوق مالی آن هاست. در طلاق به دلیل عقیم بودن زوج، زن از تمامی حقوق مالی قانونی خود برخوردار خواهد بود، مگر در موارد خاص و با توافق طرفین.

مهریه

در این نوع طلاق، مهریه به طور کامل به زن تعلق می گیرد و زوج مکلف به پرداخت آن است. این قاعده کلی است، مگر اینکه طلاق از نوع خلع باشد و زن برای جلب رضایت مرد به طلاق، بخشی از مهریه خود را به او ببخشد (بذل مهریه). اما در صورتی که طلاق به حکم دادگاه و به دلیل عقیم بودن زوج صادر شود، زن حق مطالبه تمامی مهریه خود را دارد. همچنین، همانطور که پیشتر گفته شد، در صورت فسخ نکاح (زمانی که عقیم بودن قبل از نزدیکی کشف شود)، مهریه به زن تعلق نمی گیرد.

نفقه ایام عده

زن پس از طلاق، تا پایان مدت عده طلاق، مستحق دریافت نفقه از سوی زوج است. این نفقه شامل هزینه مسکن، خوراک، پوشاک و سایر نیازهای ضروری زن در طول مدت عده می شود.

اجرت المثل ایام زوجیت و نحله

در صورتی که زن در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که عرفاً برای آن ها اجرتی پرداخت می شود و این کارها به قصد تبرع (رایگان) نبوده باشد، می تواند مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت نماید. همچنین، در صورت عدم تعلق اجرت المثل، دادگاه می تواند مبلغی تحت عنوان نحله برای جبران زحمات زن تعیین کند که زوج ملزم به پرداخت آن خواهد بود.

تنصیف دارایی (در صورت وجود شرط)

اگر در عقدنامه شرط تنصیف دارایی (تقسیم اموال) امضا شده باشد، در صورتی که طلاق به درخواست زن و به دلیل تخلف مرد از شروط ضمن عقد (مانند عقیم بودن) نباشد، زن می تواند تا نصف اموالی را که مرد در طول زندگی مشترک و پس از ازدواج تحصیل کرده است، مطالبه نماید. اما در صورتی که طلاق به دلیل تخلف مرد از شرایط ضمن عقد باشد، این شرط ممکن است اجرا نشود یا به نحو دیگری بررسی گردد. در این موارد، مشاوره با وکیل متخصص برای بررسی دقیق شرایط ضروری است.

اهمیت و نقش وکیل در پرونده طلاق به دلیل عقیم بودن

مسائل حقوقی خانواده، به ویژه طلاق، ذاتاً پیچیده و حساس هستند. زمانی که پای موضوعات تخصصی مانند اثبات عقیم بودن زوج در میان باشد، این پیچیدگی دوچندان می شود. از این رو، بهره مندی از خدمات یک وکیل متخصص و باتجربه در این زمینه، نه تنها یک مزیت، بلکه اغلب یک ضرورت است.

ضرورت بهره مندی از وکیل متخصص

پرونده های طلاق به دلیل عقیم بودن زوج، نیازمند آگاهی کامل از قوانین مدنی، آیین دادرسی مدنی، رویه های قضایی و همچنین مسائل پزشکی است. یک فرد عادی، حتی با مطالعه دقیق قوانین، به ندرت می تواند تمامی ابعاد و ظرایف پرونده را درک و به درستی مدیریت کند. وکیل متخصص با دانش و تجربه خود می تواند بهترین راهکارها را ارائه دهد و حقوق موکل خود را به طور کامل حفظ نماید.

مزایای حضور وکیل

داشتن وکیل در چنین پرونده ای مزایای بسیاری دارد:

• تسریع در روند پرونده: وکیل با آشنایی کامل از مراحل و تشریفات قانونی، می تواند فرآیند دادرسی را با سرعت بیشتری پیش ببرد.
• حفظ کامل حقوق موکل: وکیل تمامی حقوق مالی و غیرمالی زن را شناسایی کرده و برای احقاق آن ها اقدام می کند.
• دفاع موثر: وکیل با تنظیم لوایح دقیق و مستند و ارائه دفاعیات حقوقی قوی در دادگاه، شانس موفقیت پرونده را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
• مدیریت چالش ها: در صورت عدم همکاری زوج برای انجام آزمایشات پزشکی قانونی یا مخالفت با طلاق، وکیل می تواند از ابزارهای قانونی برای پیشبرد پرونده استفاده کند.
• کاهش استرس و اضطراب: در شرایط حساس طلاق، حضور یک فرد متخصص که مسئولیت پیگیری پرونده را بر عهده دارد، می تواند بار روانی زیادی را از دوش موکل بردارد.

موارد حیاتی برای داشتن وکیل

حضور وکیل در برخی شرایط حیاتی تر است، از جمله:

• هنگامی که زوج برای اثبات عقیم بودن خود با دادگاه و زوجه همکاری نمی کند.
• در صورتی که پرونده دارای پیچیدگی های خاص حقوقی یا پزشکی باشد.
• زمانی که زوج قصد دارد مانع از پرداخت حقوق مالی زن شود.
• در مواردی که زوجه به دلیل شرایط روحی، جسمی یا عدم آگاهی کافی، قادر به پیگیری موثر پرونده نباشد.

برآورد هزینه حق الوکاله

هزینه وکیل در پرونده های طلاق بسته به عوامل مختلفی متغیر است. این عوامل شامل توافقی یا غیرتوافقی بودن طلاق، زمان بر بودن پرونده، پیچیدگی های حقوقی، میزان حقوق مالی درخواستی و شهر محل اقامت وکیل و دادگاه می شود. معمولاً هزینه حق الوکاله بر اساس تعرفه های مصوب کانون وکلای دادگستری یا به صورت توافقی بین وکیل و موکل تعیین می گردد. توصیه می شود پیش از شروع پرونده، در خصوص هزینه ها با وکیل خود به طور شفاف صحبت و توافق نمایید.

نمونه دادخواست طلاق به دلیل عقیم بودن زوج (فرم کامل)

تنظیم دقیق و صحیح دادخواست، اولین گام و یکی از مهمترین مراحل در پیگیری پرونده های قضایی است. دادخواست طلاق به دلیل عقیم بودن زوج باید شامل تمامی اطلاعات لازم، مستندات قانونی و درخواست های مشخص از دادگاه باشد. در ادامه، یک نمونه ساختار کلی و سپس متن تفصیلی دادخواست ارائه شده است.

فرم کلی دادخواست طلاق

عنوان بخش	توضیحات/محتوا
ریاست محترم	مجتمع قضایی خانواده [نام شهر]
خواهان	مشخصات کامل زوجه (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت)
خوانده	مشخصات کامل زوج (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت)
وکیل/نماینده قانونی	(در صورت وجود وکیل، مشخصات کامل وی)
خواسته	تقاضای صدور حکم طلاق به دلیل عقیم بودن زوج و تحقق شرط ضمن عقد/عسر و حرج (با تعیین نوع طلاق: خلع/بائن)
دلایل و منضمات	تصویر مصدق عقدنامه، شناسنامه خواهان، کارت ملی خواهان، مدارک پزشکی موجود (در صورت وجود)، گواهی عدم بارداری زن، درخواست ارجاع امر به پزشکی قانونی.

متن نمونه دادخواست (تفصیلی)

                ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده [نام شهر/استان مربوطه]

                با سلام و احترام،

                احتراماً به استحضار می رساند:

                اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر خواهان]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه خواهان]، کد ملی [کد ملی خواهان]، متولد [تاریخ تولد خواهان]، شغل [شغل خواهان]، ساکن [آدرس کامل خواهان]، همسر قانونی و شرعی آقای [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه خوانده]، کد ملی [کد ملی خوانده]، متولد [تاریخ تولد خوانده]، شغل [شغل خوانده]، ساکن [آدرس کامل خوانده]، می باشم. رابطه زوجیت دائم فیمابین اینجانب و خوانده محترم به موجب عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفتر ازدواج [شماره دفتر ازدواج] حوزه [حوزه ثبتی دفتر ازدواج]، محرز و مسلم است.

                علیرغم گذشت بیش از [تعداد دقیق] سال از تاریخ عقد و شروع زندگی مشترک و تمایل شدید اینجانب به فرزندآوری، متأسفانه تاکنون موفق به بارداری و تشکیل خانواده ای با فرزند نشده ایم. پس از پیگیری ها و مراجعات متعدد به پزشکان متخصص، عدم توانایی و بلامانع بودن اینجانب برای باروری تأیید شده است، در حالی که خوانده محترم (زوج) به دلیل [ذکر بیماری/عارضه یا صرفاً عقیم بودن]، از توانایی فرزندآوری طبیعی محروم هستند. این وضعیت، مطابق نظریه پزشکان متخصص و با لحاظ قواعد عرفی و شرعی، قابلیت درمان مؤثر و قطعی را نداشته و یا درمان های موجود منجر به حصول نتیجه نشده است.

                با عنایت به اینکه حق فرزندآوری و مادر شدن، یکی از طبیعی ترین و مقدس ترین حقوق و آرزوهای هر زنی است و عدم تحقق این حق به دلیل عقیم بودن زوج، موجب مشقت و عسر و حرج شدید و غیرقابل تحمل برای اینجانب گردیده و ادامه زندگی مشترک را با دشواری و یأس فراوان مواجه ساخته است، اینجانب تقاضای جدایی دارم.

                لازم به ذکر است:
                (در صورت وجود شرط دهم ضمن عقد، این بند را اضافه کنید)
                1.  با استناد به بند ۱۰ قسمت ب از شروط ضمن عقد نکاح مندرج در قباله ازدواج (صفحه [شماره صفحه]، ردیف [شماره ردیف] شروط چاپی)، که به صراحت بیان می دارد در صورتی که زوج پس از گذشت پنج سال از تاریخ ازدواج مبتلا به عارضه غیرقابل درمانی گردد که امکان بارداری از وی سلب شده باشد، با احراز این موضوع توسط دادگاه و تأیید پزشکی قانونی، زوجه حق طلاق خواهد داشت، اینجانب محق به درخواست طلاق می باشم.

                (در صورت عدم وجود شرط دهم یا عدم امضای آن، این بند را اضافه کنید)
                2.  با استناد به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، که در صورت عسر و حرج زوجه و ادامه زندگی مشترک برای وی غیرقابل تحمل باشد، حق طلاق را برای زوجه محفوظ می دارد، عدم امکان فرزندآوری از زوج پس از گذشت این مدت طولانی از زندگی مشترک، مصداق بارزی از عسر و حرج شدید و ادامه زندگی مشترک با ایشان برای اینجانب ناممکن گشته است.

                بدین وسیله از دادگاه محترم با تقدیم دلایل و منضمات پیوستی:

                الف) تقاضای صدور دستور مقتضی مبنی بر ارجاع اینجانب و خوانده محترم به سازمان پزشکی قانونی جهت انجام معاینات و آزمایشات لازم به منظور احراز و تأیید قطعی عقیم بودن زوج و سلامت کامل باروری زوجه را دارم.
                ب) پس از تأیید گزارش پزشکی قانونی و احراز موجبات قانونی، درخواست رسیدگی و صدور حکم طلاق خلع/بائن (در صورتی که طلاق خلع مورد نظر است: با بذل [مثلاً یک سکه بهار آزادی تمام/مبلغ ده هزار ریال] از مهریه ما فی القباله به خوانده) به دلیل عقیم بودن زوج و تحقق شرایط قانونی (شروط ضمن عقد/عسر و حرج) را دارم.
                ج) همچنین، درخواست تعیین تکلیف کلیه حقوق مالی قانونی اینجانب شامل مهریه، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زوجیت و نحله (در صورت عدم تحقق اجرت المثل) و نیز تنصیف اموال (در صورت وجود شرط و احراز شرایط قانونی آن) را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم.

                با تشکر و احترام فراوان،

                [نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل خواهان]
                [امضاء]
                [تاریخ]
                

سوالات متداول درباره طلاق به دلیل عقیم بودن زوج

چه مدت پس از ازدواج می توان به دلیل نازایی مرد طلاق گرفت؟

به طور معمول، طبق شروط ضمن عقد نکاح و رویه قضایی، حداقل پنج سال باید از تاریخ عقد دائم گذشته باشد تا زن بتواند به دلیل عقیم بودن همسرش تقاضای طلاق نماید. این مدت به منظور فرصت دادن به زوجین برای تلاش جهت فرزندآوری و بررسی های پزشکی لازم تعیین شده است.

آیا عقیم بودن مرد در دوران عقد، حق طلاق ایجاد می کند؟

اگر عقیم بودن مرد در دوران عقد و پیش از وقوع نزدیکی (رابطه زناشویی) کشف شود، زن می تواند از طریق فسخ نکاح اقدام به جدایی کند، نه طلاق. فسخ نکاح قواعد متفاوتی از طلاق دارد و در این حالت، معمولاً مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد.

مدارک لازم برای اثبات عقیم بودن مرد چیست؟

اصلی ترین مدرک برای اثبات عقیم بودن مرد، گواهی رسمی سازمان پزشکی قانونی است. دادگاه، زوجین را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد تا با انجام آزمایشات و معاینات تخصصی، وضعیت باروری زوج و سلامت باروری زوجه تأیید شود. مدارک پزشکی پیشین (غیر از پزشکی قانونی) صرفاً جنبه قرینه دارند.

آیا مرد می تواند با طلاق به دلیل عقیم بودن مخالفت کند؟

بله، مرد می تواند با طلاق مخالفت کند. اما اگر عقیم بودن مرد توسط پزشکی قانونی تأیید شود و دادگاه نیز شرایط قانونی (مانند گذشت پنج سال یا عسر و حرج زوجه) را احراز کند، مخالفت مرد مانع از صدور حکم طلاق نخواهد بود. دیوان عالی کشور نیز با توجه به محدودیت سن باروری زن و حق او بر فرزندآوری، در این موارد تمایل به پذیرش درخواست طلاق از سوی زن دارد.

آیا واریکوسل هم می تواند دلیل طلاق باشد؟

واریکوسل یک بیماری جنسی است که می تواند منجر به کاهش کیفیت و تعداد اسپرم و در نتیجه ناباروری مردان شود. اگرچه در بسیاری از موارد قابل درمان است، اما اگر واریکوسل یا هر بیماری دیگری منجر به عقیم بودن غیرقابل درمان مرد شود و امکان بارداری طبیعی را سلب کند و این موضوع توسط پزشکی قانونی تأیید گردد، می تواند دلیلی برای طلاق به استناد عقیم بودن یا ایجاد عسر و حرج باشد.

آیا زن پس از این نوع طلاق، مهریه می گیرد؟

بله، در طلاق به دلیل عقیم بودن زوج، مهریه به طور کامل به زن تعلق می گیرد و مرد موظف به پرداخت آن است، مگر اینکه زن در قالب طلاق خلع، بخشی از مهریه خود را ببخشد. تنها استثنا، حالتی است که عقیم بودن قبل از نزدیکی کشف شود و منجر به فسخ نکاح گردد که در آن صورت مهریه تعلق نمی گیرد.

آیا امکان درمان ناباروری مرد، مانع از طلاق می شود؟

اگر ناباروری مرد قابل درمان باشد و این درمان با درصد موفقیت بالایی همراه باشد، دادگاه ممکن است زوجین را به انجام درمان تشویق کند یا این موضوع را در تصمیم گیری خود مؤثر بداند. اما اگر درمان قطعی و مؤثر میسر نباشد یا زوج برای درمان همکاری نکند، یا حتی اگر درمان های موجود صرفاً روش های کمک باروری باشند که طبیعی نیستند، امکان طلاق همچنان برای زوجه وجود دارد. تمرکز قانون بر بارداری طبیعی است.

جمع بندی و نتیجه گیری

طلاق به دلیل عقیم بودن زوج، یکی از پیچیده ترین پرونده های حقوقی در حوزه خانواده محسوب می شود که مستلزم آگاهی دقیق از قوانین، رویه های قضایی و مسائل پزشکی است. حق فرزندآوری برای زن، به عنوان یکی از اهداف اصلی ازدواج، در قانون و شرع مورد حمایت قرار گرفته و در صورت عدم امکان تحقق آن به دلیل ناباروری مرد، زن می تواند با استناد به شروط ضمن عقد یا قاعده عسر و حرج، درخواست جدایی نماید. احراز این شرایط، به ویژه تأیید پزشکی قانونی و گذشت حداقل پنج سال از زندگی مشترک، از اهمیت بالایی برخوردار است.

در این مسیر، زن از تمامی حقوق مالی خود شامل مهریه، نفقه و اجرت المثل برخوردار خواهد بود. با توجه به ظرایف و حساسیت های این نوع پرونده ها، مشاوره و همراهی یک وکیل متخصص خانواده نه تنها توصیه، بلکه اغلب ضروری است تا تمامی حقوق قانونی زن به بهترین شکل ممکن حفظ شود و فرآیند دادرسی با سرعت و دقت بیشتری به سرانجام برسد. آگاهی از این حقوق و پیگیری مجدانه، به زنان کمک می کند تا در یکی از دشوارترین مراحل زندگی خود، با اطمینان خاطر و پشتوانه قانونی عمل کرده و به سرنوشتی عادلانه دست یابند.