نمونه دادخواست گواهی عدم امکان سازش

گواهی عدم امکان سازش سندی قضایی است که دادگاه خانواده در پی درخواست زوج، به منظور اتمام رسمی پیوند زناشویی صادر می کند و به مرد اجازه می دهد تا با رعایت حقوق قانونی زن، او را طلاق دهد. این مقاله راهنمایی جامع برای تنظیم یک نمونه دادخواست گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج، مراحل قانونی و نکات حقوقی مرتبط با آن ارائه می دهد.

فرآیند طلاق، به ویژه از جانب زوج، دارای ابعاد حقوقی و قضایی پیچیده ای است که نیازمند دقت و آگاهی کامل از قوانین و رویه های دادگاه است. این راهنما با هدف توانمندسازی متقاضیان، وکلای دادگستری و کارشناسان حقوقی، به تشریح دقیق اجزای دادخواست، مدارک مورد نیاز و مستندات قانونی می پردازد. در این مسیر، سعی شده است تا با زبانی تخصصی اما قابل فهم، مسیر حقوقی دریافت این گواهی به روشنی تبیین گردد. اهمیت مشاوره با وکیل متخصص در این حوزه، از نکات کلیدی است که همواره باید مد نظر قرار گیرد تا از تضییع حقوق طرفین جلوگیری شود.

گواهی عدم امکان سازش چیست و چرا زوج به آن نیاز دارد؟

گواهی عدم امکان سازش، سندی قضایی است که توسط دادگاه خانواده صادر می شود و به زوج اجازه می دهد تا اقدام به طلاق همسر خود نماید. این گواهی، ماهیتی متفاوت از «حکم طلاق» یا «طلاق توافقی» دارد. در حالی که حکم طلاق به معنای پایان قطعی زندگی مشترک از سوی دادگاه است و طلاق توافقی بر اساس رضایت و توافق هر دو طرف صورت می گیرد، گواهی عدم امکان سازش در واقع مجوز قانونی برای انجام صیغه طلاق است که عموماً به درخواست زوج صادر می گردد.

مبنای قانونی حق طلاق برای زوج، ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی است که مقرر می دارد: «مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون، با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسرش را بنماید.» این ماده، حق ذاتی طلاق را برای مرد به رسمیت می شناسد، اما قانون گذار با وضع «قانون حمایت خانواده»، فرآیند اعمال این حق را سامان دهی نموده تا حقوق زن نیز در این میان تضییع نگردد.

نقش ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده در صدور این گواهی حائز اهمیت است. این ماده بیان می کند: «در صورتی که طلاق، توافقی یا به درخواست زوج باشد، دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام و اگر به درخواست زوجه باشد، حسب مورد، مطابق قانون به صدور حکم الزام زوج به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق مبادرت می کند.» بنابراین، در طلاق به درخواست زوج، صدور این گواهی پیش شرط انجام صیغه طلاق در دفترخانه است. این روند کلی شامل ثبت دادخواست، ارجاع به مشاوره خانواده، جلسات رسیدگی دادگاه و در نهایت، صدور گواهی می باشد.

شرایط و پیش نیازهای لازم برای درخواست گواهی عدم امکان سازش از سوی زوج

درخواست گواهی عدم امکان سازش از سوی زوج، برخلاف درخواست طلاق از سوی زوجه، نیاز به اثبات دلیل خاصی ندارد. به عبارت دیگر، مرد برای طلاق همسر خود ملزم به ارائه دلیل موجه و پذیرفته شده قانونی (مانند عسر و حرج) نیست. این از تفاوت های بنیادین حق طلاق زوج و زوجه است که ریشه در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی دارد.

با این حال، حتی اگر الزام قانونی برای اثبات دلیل خاصی وجود نداشته باشد، ذکر دلایلی که منجر به درخواست طلاق شده اند، در دادخواست می تواند به تبیین وضعیت موجود و شفاف سازی برای دادگاه کمک کند. این دلایل می توانند شامل اختلافات شدید و لاینحل، عدم تفاهم، سوء رفتار یکی از طرفین، عدم تمکین زوجه، عدم شروع زندگی مشترک (در مواردی که پس از عقد، زوجین زیر یک سقف نرفته اند) و موارد مشابه باشند. اگرچه دادگاه این دلایل را برای صدور گواهی الزامی نمی داند، اما در تعیین حقوق مالی زوجه و شرایط حضانت فرزندان، ممکن است به عنوان قرائنی در نظر گرفته شوند.

یکی از مهمترین پیش نیازها و شروط اصلی برای صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج، تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و حضانت فرزندان است. ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ به صراحت این الزام را بیان می کند. طبق این ماده، دادگاه باید ضمن رأی خود، با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت، نحله، جهیزیه و حضانت و نگهداری اطفال را تعیین نماید. زوج موظف است تمامی حقوق مالی زوجه را پرداخت یا تعیین تکلیف کند و در مورد حضانت و نفقه فرزندان نیز تدابیر لازم را اتخاذ نماید تا دادگاه اقدام به صدور گواهی کند. عدم تعیین تکلیف این موارد، مانع از صدور گواهی عدم امکان سازش خواهد شد.

مدارک و منضمات لازم برای تنظیم دادخواست گواهی عدم امکان سازش

تنظیم هر دادخواست حقوقی، به ارائه مدارک و مستندات مشخصی نیاز دارد و دادخواست گواهی عدم امکان سازش نیز از این قاعده مستثنی نیست. ارائه دقیق و کامل مدارک، روند رسیدگی را تسهیل کرده و از اطاله دادرسی جلوگیری می نماید. تمامی مدارک باید به صورت تصویر مصدق (کپی برابر اصل شده) ارائه شوند.

مدارک اصلی:

• اصل یا کپی مصدق شناسنامه زوج و زوجه: برای احراز هویت و مشخصات سجلی طرفین.
• اصل یا کپی مصدق کارت ملی زوج و زوجه: جهت شناسایی دقیق.
• اصل یا کپی مصدق سند ازدواج (عقدنامه): مهمترین مدرک که نشان دهنده وقوع عقد نکاح و مندرجات آن، از جمله شروط ضمن عقد و میزان مهریه است.

مدارک فرعی و تکمیلی:

• وکالتنامه: در صورتی که زوج از طریق وکیل اقدام می کند، وکالتنامه معتبر و دارای تمبر مالیاتی ضروری است.
• توافق نامه های مالی: اگر توافقی بین زوجین در مورد مهریه، نفقه، اجرت المثل یا سایر حقوق مالی صورت گرفته باشد (مانند ابراء مهریه)، ارائه اصل یا کپی مصدق این توافق نامه ها (مانند اقرارنامه رسمی ابراء) الزامی است.
• اسناد پرداخت حقوق مالی: در صورتی که بخشی از مهریه یا سایر حقوق مالی زوجه قبلاً پرداخت شده باشد، ارائه مستندات آن (رسید بانکی، چک، سند صلح و غیره) به دادگاه ضروری است.
• اسناد مالکیت: در مواردی که حقوق مالی زوجه از طریق انتقال مالکیت اموال (مانند ملک یا خودرو) تسویه شده باشد.
• استشهادیه ها یا شهادت نامه ها: در برخی موارد، برای اثبات سوء رفتار یا عدم تمکین زوجه، ممکن است نیاز به استشهادیه محلی باشد، البته این مورد کمتر در طلاق به درخواست زوج کاربرد دارد.
• گواهی های پزشکی: در صورت ادعای بیماری خاص یا عدم توانایی یکی از طرفین که بر زندگی مشترک تأثیرگذار بوده است.
• مدارک مربوط به حضانت فرزندان: اگر توافقی در مورد حضانت فرزندان صورت گرفته باشد، یا زوج بخواهد حضانت را بر عهده بگیرد، ارائه مدارک مرتبط می تواند مفید باشد.

اهمیت تصویر مصدق بودن تمامی مدارک این است که دادگاه از صحت و مطابقت آن ها با اصل اطمینان حاصل کند. تهیه این کپی های مصدق معمولاً در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود.

ساختار گام به گام تنظیم نمونه دادخواست گواهی عدم امکان سازش (درخواست زوج)

تنظیم صحیح دادخواست، اولین گام در فرآیند رسیدگی قضایی است. دادخواست گواهی عدم امکان سازش باید ساختاری استاندارد و مشخص داشته باشد تا توسط دادگاه پذیرفته شود. در ادامه، به تشریح گام به گام اجزای یک دادخواست نمونه می پردازیم.

۴.۱. فرم خام دادخواست و سربرگ ها

هر دادخواست، شامل یک فرم استاندارد است که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قابل تهیه است. این فرم شامل بخش هایی برای ثبت شماره و تاریخ ثبت دادخواست، نام و نشانی دادگاه صالح (دادگاه خانواده) و سایر اطلاعات اولیه می باشد. پر کردن دقیق این بخش ها، ضروری است.

۴.۲. مشخصات طرفین دعوا (خواهان، خوانده، وکیل)

در این بخش، اطلاعات کامل و دقیق خواهان (زوج)، خوانده (زوجه) و وکیل (در صورت وجود) باید درج شود:

• خواهان: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل و آدرس کامل پستی (محل اقامت).
• خوانده: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل و آدرس کامل پستی (محل اقامت).
• وکیل: در صورتی که زوج وکیل داشته باشد، اطلاعات وکیل (نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره پروانه وکالت و نشانی دفتر) باید درج شود.

نکات مهم: درج کد ملی و آدرس دقیق محل اقامت طرفین، از اهمیت بالایی برخوردار است تا ابلاغ اوراق قضایی به درستی صورت پذیرد.

۴.۳. تعیین خواسته و بهای آن

خواسته اصلی این دادخواست، عبارت است از: «تقاضای رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج». دعوای طلاق، یک دعوای غیرمالی محسوب می شود؛ بنابراین در بخش بهای خواسته، عبارت «غیرمالی» درج می گردد.

۴.۴. شرح دلایل و منضمات دادخواست

در این بخش، لیستی از تمامی مدارک و مستنداتی که به دادخواست پیوست شده اند، به صورت دقیق ذکر می گردد. همانطور که پیشتر گفته شد، این مدارک می توانند شامل شناسنامه، کارت ملی، عقدنامه، وکالتنامه (در صورت وجود)، اقرارنامه ابراء مهریه، توافق نامه های مالی و هر سند دیگری باشند که زوج برای اثبات ادعاهای خود و تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه ارائه می دهد. تمامی این مدارک باید به صورت کپی مصدق (برابر با اصل) ارائه شوند.

۴.۵. متن اصلی دادخواست (شرح واقعه و درخواست)

این بخش، قلب دادخواست است و باید با دقت و وضوح کامل نگاشته شود:

1. خطاب به ریاست محترم دادگاه خانواده: شروع متن با احترام به مرجع قضایی.
2. معرفی کامل زوجین و تاریخ عقد: بیان نام و نام خانوادگی زوجین و تاریخ و شماره عقدنامه.
3. شرح مختصر و مستدل از وضعیت زندگی مشترک: در این قسمت، زوج می تواند به طور خلاصه و بدون زیاده گویی، وضعیت فعلی زندگی مشترک و دلایلی که منجر به درخواست طلاق شده اند را شرح دهد. این دلایل می توانند شامل اختلافات عمیق و لاینحل، عدم تفاهم، سوء رفتار زوجه، عدم تمکین یا عدم آغاز زندگی مشترک باشند. اگرچه اثبات این دلایل برای صدور گواهی الزامی نیست، اما به روشن شدن ماجرا برای دادگاه کمک می کند.
4. توضیح وضعیت فرزندان: در صورت وجود فرزند مشترک، تعداد، سن و وضعیت حضانت آن ها باید مشخص شود.
5. تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه: این بخش حیاتی ترین قسمت دادخواست است. زوج باید به وضوح نحوه تعیین تکلیف مهریه، نفقه، اجرت المثل و سایر حقوق مالی زوجه را بیان کند:
   • سناریو ۱ (تسویه حساب یا ابراء مهریه): اگر حقوق مالی زوجه قبلاً تسویه شده یا زوجه مهریه خود را ابراء کرده باشد، باید به صراحت ذکر و مستندات آن (مانند اقرارنامه رسمی، رسید پرداخت) به دادخواست پیوست شود.
   • سناریو ۲ (درخواست تعیین تکلیف توسط دادگاه): اگر حقوق مالی زوجه تسویه نشده باشد، زوج باید از دادگاه درخواست کند که با استناد به ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، نسبت به تعیین میزان مهریه، نفقه، اجرت المثل، نحله و سایر حقوق مالی زوجه اقدام نماید.
6. استناد صریح به مواد قانونی: باید به صراحت به ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی (حق طلاق زوج) و ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده (صدور گواهی عدم امکان سازش) استناد شود.
7. درخواست صریح: در نهایت، درخواست اصلی دادخواست، یعنی «صدور گواهی عدم امکان سازش» باید به روشنی بیان گردد.

تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و حضانت فرزندان، از الزامات اساسی برای صدور گواهی عدم امکان سازش است و دادگاه بدون تعیین تکلیف این موارد، اقدام به صدور گواهی نخواهد کرد.

۴.۶. نمونه های کاربردی دادخواست (با سناریوهای واقعی)

نمونه ۱: دادخواست گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج (با فرزند و تسویه حقوق مالی)

خواهان: آقای [نام و نام خانوادگی زوج] / کد ملی: [کد ملی زوج] / به نشانی: [آدرس کامل زوج]
خوانده: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] / کد ملی: [کد ملی زوجه] / به نشانی: [آدرس کامل زوجه]
وکیل: (در صورت وجود) خانم/آقای [نام و نام خانوادگی وکیل] / کد ملی: [کد ملی وکیل] / به نشانی: [آدرس دفتر وکیل]

خواسته: تقاضای رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج (غیرمالی)

دلایل و منضمات دادخواست:
۱. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی زوج
۲. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی زوجه
۳. کپی مصدق سند ازدواج به شماره [شماره ثبت سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] دفترخانه [شماره دفترخانه]
۴. کپی مصدق اقرارنامه رسمی ابراء مهریه / توافقنامه تسویه حقوق مالی مورخ [تاریخ توافق/ابراء]
۵. کپی مصدق گواهی پرداخت نفقه فرزندان از تاریخ [تاریخ شروع پرداخت] تا کنون
۶. (در صورت وجود وکیل) وکالتنامه ملصق به تمبر مالیاتی

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:
موکل اینجانب/ اینجانب آقای [نام و نام خانوادگی زوج] به موجب سند نکاحیه شماره [شماره ثبت سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفتر رسمی ازدواج شماره [شماره دفترخانه] شهرستان [نام شهرستان] که تصویر مصدق آن پیوست دادخواست تقدیم می گردد، با خوانده محترمه خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] عقد ازدواج دائم منعقد نموده است.

حاصل این ازدواج، [تعداد] فرزند مشترک به نام های [نام فرزند اول] متولد [سال تولد فرزند اول] و [نام فرزند دوم] متولد [سال تولد فرزند دوم] می باشد که حضانت و نگهداری ایشان بر اساس توافق نامه مورخ [تاریخ توافق] به عهده [طرفی که حضانت را برعهده دارد] قرار گرفته و نفقه فرزندان نیز به طور مرتب پرداخت/تأمین می گردد.

با توجه به اختلافات شدید و لاینحل پیش آمده در زندگی مشترک طی سالیان اخیر و عدم تفاهم در زمینه های گوناگون، ادامه زندگی مشترک برای اینجانب/موکل میسر نمی باشد و تمامی تلاش ها برای سازش نیز بی نتیجه مانده است.

لازم به ذکر است، تمامی حقوق مالی زوجه از جمله مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت و نحله، به موجب [نوع سند، مانند: اقرارنامه رسمی ابراء/توافق نامه تسویه حساب] به شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ سند]، مورد تعیین تکلیف قرار گرفته و پرداخت/تسویه گردیده است و خوانده محترمه هیچگونه حق مالی دیگری نسبت به اینجانب/موکل ندارد.

لذا، با عنایت به مراتب معروضه و مستنداً به ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق را دارم.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل]
[امضاء]

نمونه ۲: دادخواست گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج (بدون فرزند و عدم شروع زندگی مشترک)

خواهان: آقای [نام و نام خانوادگی زوج] / کد ملی: [کد ملی زوج] / به نشانی: [آدرس کامل زوج]
خوانده: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] / کد ملی: [کد ملی زوجه] / به نشانی: [آدرس کامل زوجه]
وکیل: (در صورت وجود) خانم/آقای [نام و نام خانوادگی وکیل] / کد ملی: [کد ملی وکیل] / به نشانی: [آدرس دفتر وکیل]

خواسته: تقاضای رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج (غیرمالی)

دلایل و منضمات دادخواست:
۱. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی زوج
۲. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی زوجه
۳. کپی مصدق سند ازدواج به شماره [شماره ثبت سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] دفترخانه [شماره دفترخانه]
۴. کپی مصدق سند رسمی اقرارنامه ابراء مهریه مورخ [تاریخ ابراء]
۵. (در صورت وجود وکیل) وکالتنامه ملصق به تمبر مالیاتی

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:
موکل اینجانب/ اینجانب آقای [نام و نام خانوادگی زوج] به موجب سند نکاحیه شماره [شماره ثبت سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفتر رسمی ازدواج شماره [شماره دفترخانه] شهرستان [نام شهرستان] که تصویر مصدق آن پیوست دادخواست تقدیم می گردد، با خوانده محترمه خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] عقد ازدواج دائم منعقد نموده است.

متأسفانه، با گذشت [مدت زمان] از تاریخ عقد نکاح، به دلیل [شرح مختصر دلیل مانند: عدم تفاهمات اساسی/ اختلافات فرهنگی/ عدم توافق بر سر شروع زندگی مشترک/ عدم تمکین زوجه]، زندگی مشترک زیر یک سقف آغاز نگردیده و زوجین فاقد فرزند مشترک می باشند. نظر به فقدان هرگونه تفاهم و چشم اندازی برای ادامه زندگی مشترک و سوء رفتار خوانده، ادامه علقه زوجیت میسر نمی باشد. لازم به ذکر است که زوجه کماکان دوشیزه می باشد.

همچنین، به موجب سند رسمی اقرارنامه ابراء به شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ ابراء]، خوانده محترمه خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] ذمه اینجانب/موکل را از پرداخت تمام مهریه مقرر در سند ازدواج و همچنین از هرگونه حقوق مالی ناشی از رابطه زوجیت، ابراء و بری الذمه نموده و هیچگونه حق و ادعایی در این خصوص ندارد.

لذا، با عنایت به مراتب معروضه و مستنداً به ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ و همچنین بند ۱ ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی (طلاق بائن) و ماده ۱۱۴۷ قانون مدنی (طلاق خلع یا مبارات)، از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق از نوع بائن را دارم.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل]
[امضاء]

مراحل رسیدگی به پرونده گواهی عدم امکان سازش در دادگاه خانواده

پس از تنظیم و ارائه دادخواست گواهی عدم امکان سازش، پرونده وارد فرآیند رسیدگی قضایی می شود که طی چند مرحله اصلی به سرانجام می رسد. آشنایی با این مراحل، به زوج کمک می کند تا با آمادگی بیشتری در دادگاه حاضر شده و روند را پیگیری کند.

ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی

اولین گام پس از تنظیم دادخواست و تهیه مدارک، ثبت آن در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. در این مرحله، دادخواست به همراه تمامی منضمات اسکن شده و در سامانه قضایی کشور ثبت می شود. پس از ثبت، هزینه های دادرسی پرداخت شده و یک کد رهگیری به متقاضی داده می شود که برای پیگیری های بعدی لازم است.

ارجاع به شعبه و تعیین وقت رسیدگی

پس از ثبت، دادخواست به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. قاضی شعبه مربوطه، پس از بررسی اولیه، وقت رسیدگی تعیین کرده و ابلاغیه ای برای حضور طرفین (زوج و زوجه یا وکلای آن ها) در جلسه دادگاه صادر و از طریق سامانه ابلاغ الکترونیک (ثنا) به آن ها ارسال می گردد. حضور به موقع در این جلسات بسیار اهمیت دارد.

ضرورت مراجعه به مرکز مشاوره خانواده

یکی از مراحل الزامی در پرونده های طلاق به درخواست زوج، ارجاع پرونده به مراکز مشاوره خانواده است. این اقدام با هدف تلاش برای ایجاد سازش و حل اختلافات صورت می گیرد. زوجین موظفند در جلسات مشاوره شرکت کنند و نظر مشاوران خانواده، پس از چند جلسه، به دادگاه اعلام می گردد. در صورت عدم امکان سازش، مشاوران گواهی عدم امکان سازش را صادر می کنند که به دادگاه ارسال خواهد شد. هدف این مرحله، کاهش آمار طلاق و حفظ بنیان خانواده است.

جلسات رسیدگی و صدور گواهی

پس از طی مراحل مشاوره و دریافت پاسخ آن، جلسات رسیدگی در دادگاه خانواده برگزار می شود. قاضی با حضور طرفین (یا وکلای آن ها) به اظهارات گوش داده، مدارک را بررسی کرده و در مورد حقوق مالی زوجه (مهریه، نفقه، اجرت المثل، نحله و …) و وضعیت حضانت فرزندان (در صورت وجود) تصمیم گیری می نماید. همانطور که پیشتر ذکر شد، تعیین تکلیف تمامی این حقوق، پیش شرط صدور گواهی عدم امکان سازش است. پس از اطمینان از رعایت تمامی جوانب قانونی، دادگاه اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می نماید.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش و مراحل اجرای صیغه طلاق در دفترخانه

گواهی عدم امکان سازش دارای مدت اعتبار مشخصی است. طبق ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده، این گواهی ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی، اعتبار دارد. در این مدت، زوج باید با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق، نسبت به اجرای صیغه طلاق اقدام نماید. در زمان اجرای صیغه طلاق، حضور حداقل دو شاهد مرد عادل الزامی است. دفترخانه نیز موظف است قبل از ثبت طلاق، از تعیین تکلیف کامل حقوق مالی زوجه و حضانت فرزندان اطمینان حاصل کند و سپس اقدام به ثبت رسمی طلاق نماید.

نکات حقوقی مهم، ابهامات و پرسش های متداول

فرآیند طلاق، مملو از ظرایف و نکات حقوقی است که آگاهی از آن ها می تواند به زوج در تصمیم گیری و پیگیری پرونده کمک شایانی نماید. در این بخش به برخی از مهمترین ابهامات و نکات حقوقی در خصوص گواهی عدم امکان سازش می پردازیم.

آیا خسارت دادرسی در این پرونده قابل مطالبه است؟

در دعوای زوج علیه زوجه برای تحصیل گواهی عدم امکان سازش، درخواست خسارت مربوط به هزینه های دادرسی معمولاً قابل پذیرش نیست. دلیل این امر آن است که زوج متقاضی طلاق است و مخارج دادرسی به عهده خود اوست. زوجه در این مورد، سبب ورود خسارت دادرسی به زوج نشده است. نشست های قضائی نیز مؤید این نظر هستند که در این نوع دعاوی، زوج نمی تواند خسارت دادرسی را از زوجه مطالبه کند، بلکه در برخی موارد و با اثبات شرایط خاص، زوجه می تواند خسارات وارده به خود را از زوج مطالبه نماید، به ویژه اگر رفتار زوج، موجب عسر و حرج زوجه شده باشد و مطابق ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، خسارات دادرسی از سوی زوج به زوجه قابل پرداخت است.

حق رجوع زوج پس از صدور گواهی و طلاق: تفاوت طلاق بائن و رجعی

پس از اجرای صیغه طلاق بر اساس گواهی عدم امکان سازش، نوع طلاق (بائن یا رجعی) تعیین کننده حق رجوع زوج است.

1. طلاق رجعی: در طلاق رجعی، زوج در مدت عده (حدود سه ماه و ده روز برای زن غیرحامله)، حق رجوع به زوجه را دارد. به این معنا که می تواند بدون نیاز به عقد جدید و تنها با اراده خود، به زندگی مشترک بازگردد. اغلب طلاق هایی که به درخواست مرد صورت می گیرد، رجعی هستند، مگر اینکه شرایط خاصی منجر به بائن شدن طلاق شود.
2. طلاق بائن: در طلاق بائن، زوج پس از طلاق، حق رجوع به زوجه را در ایام عده ندارد. این نوع طلاق معمولاً در شرایطی خاص مانند طلاق قبل از نزدیکی، طلاق یائسه، طلاق خلع یا مبارات (که زوجه با بخشش مالی از زوج جدا می شود) یا طلاق سوم بعد از سه وصلت و دو رجوع رخ می دهد. اگر گواهی عدم امکان سازش یا طلاق مستند به مفاد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی (عسر و حرج زوجه) یا توافقی باشد که به بائن شدن طلاق منجر شود، زوج حق رجوع ندارد. ماده ۱۱۴۴ قانون مدنی نیز صراحتاً بیان می دارد که در طلاق بائن، برای شوهر حق رجوع نیست.

تکلیف حقوق مالی زوجه در صورت عدم حضور جهت دریافت

گاهی اوقات پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوج موظف به پرداخت مبالغی بابت حقوق مالی زوجه است، اما زوجه برای دریافت آن در دفترخانه یا سایر مراجع حاضر نمی شود. در این شرایط، قانون حمایت خانواده راه حل هایی را پیش بینی کرده است. مطابق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده و ماده ۲۱ آیین نامه اجرایی آن، چنانچه زوجه برای اجرای گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج و دریافت حقوق مالی خود در دفترخانه رسمی طلاق حاضر نشود و زوج نیز حقوق مالی زوجه را به اجرای احکام مدنی تحویل داده باشد، به تقاضای زوج، صیغه طلاق جاری و دفترخانه طلاق را ثبت و مراتب را به زوجه اطلاع می دهد. در این حالت، نیازی به صدور اجرائیه نیست؛ بلکه با یک دستور اداری، اجرای احکام خانواده مکلف است وجوه یا اموال را تحویل گرفته و طبق مقررات قانون اجرای احکام مدنی اقدام به نگهداری و پرداخت آن به زوجه نماید.

تأثیر شروط ضمن عقد نکاح بر فرآیند

شروط ضمن عقد نکاح، از جمله مهمترین عواملی هستند که می توانند بر فرآیند طلاق و به ویژه بر تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و گاهی حق طلاق زوجه تأثیر بگذارند. اگر در سند ازدواج، شروطی مانند وکالت در طلاق برای زوجه، شرط تنصیف اموال (تقسیم دارایی های کسب شده در طول زندگی مشترک) یا شروط مربوط به حضانت فرزندان ذکر شده باشد، دادگاه در زمان صدور گواهی عدم امکان سازش، مکلف به رعایت و اعمال این شروط است. بنابراین، بررسی دقیق سند ازدواج قبل از اقدام به طلاق، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اهمیت حضور وکیل متخصص خانواده

پرونده های خانواده، به خصوص پرونده های طلاق، دارای پیچیدگی های فراوان و ظرایف حقوقی و قضایی متعددی هستند. حضور وکیل متخصص در امور خانواده، می تواند به زوج در تمامی مراحل، از تنظیم دقیق دادخواست و ارائه مدارک صحیح گرفته تا حضور در جلسات مشاوره و دادگاه، کمک شایانی نماید. وکیل با آگاهی از قوانین، رویه های قضایی و نشست های حقوقی، می تواند از تضییع حقوق موکل خود جلوگیری کرده و مسیر پرونده را به بهترین شکل ممکن هدایت کند. این امر به خصوص در تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و حضانت فرزندان، که از حساسیت بالایی برخوردارند، حیاتی است.

نتیجه گیری

فرآیند درخواست گواهی عدم امکان سازش از سوی زوج، یک مسیر حقوقی دقیق و مرحله ای است که نیازمند آگاهی کامل از قوانین و رویه های قضایی است. تنظیم یک دادخواست جامع و صحیح، ارائه مدارک کامل، و تعیین تکلیف دقیق حقوق مالی زوجه و حضانت فرزندان، از ارکان اصلی موفقیت در این فرآیند به شمار می رود. بدون توجه به این جزئیات، ممکن است پرونده با تأخیر مواجه شده یا حتی به نتایج نامطلوبی منجر گردد.

با وجود راهنمایی های ارائه شده در این مقاله، پیچیدگی های منحصر به فرد هر پرونده و تنوع شرایط فردی، ضرورت بهره گیری از مشاوره حقوقی تخصصی را دوچندان می سازد. وکلای متخصص در امور خانواده، با دانش و تجربه خود، می توانند بهترین راهکارها را متناسب با وضعیت خاص شما ارائه دهند و اطمینان حاصل کنند که تمامی اقدامات قانونی به درستی و در راستای حفظ حقوق شما انجام می پذیرد. لذا، توصیه می شود قبل از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص مشورت نمایید تا از صحت تصمیمات و اقدامات خود اطمینان کامل حاصل کنید و به بهترین نتیجه ممکن دست یابید.