آموزش کار با صرافی یونی سواپ

صرافی یونی سواپ (Uniswap) به عنوان یکی از پیشگامان و بزرگترین صرافی های غیرمتمرکز (DEX) در اکوسیستم ارزهای دیجیتال شناخته می شود که امکان مبادله و تامین نقدینگی توکن ها را بدون نیاز به واسطه های متمرکز فراهم می آورد. این پلتفرم دروازه ای حیاتی برای ورود به دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) به شمار می رود و یادگیری کار با آن برای هر فعال در این حوزه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

صرافی های غیرمتمرکز نقش محوری در فضای دیفای ایفا می کنند و یونی سواپ با بهره گیری از مدل بازارساز خودکار (AMM)، تجربه کاربری روان و دسترسی به طیف وسیعی از توکن ها را میسر ساخته است. این راهنمای جامع به شما کمک می کند تا از اتصال کیف پول گرفته تا انجام سواپ، ثبت سفارش محدود و تامین نقدینگی در نسخه های مختلف یونی سواپ (V2, V3, V4) را به صورت گام به گام فرا بگیرید و با چالش های امنیتی و عملیاتی، به ویژه برای کاربران ایرانی، آشنا شوید.

یونی سواپ چیست و چگونه کار می کند؟ (مفاهیم بنیادی)

یونی سواپ یک پروتکل تبادل غیرمتمرکز (DEX) است که بر روی بلاکچین اتریوم بنا شده و امکان مبادله توکن های ERC-20 را فراهم می کند. برخلاف صرافی های متمرکز (CEX) که توسط یک نهاد مرکزی کنترل می شوند و به احراز هویت (KYC) نیاز دارند، یونی سواپ کاملاً غیرمتمرکز عمل می کند. این بدان معناست که کاربران کنترل کامل دارایی های خود را حفظ کرده و معاملات به طور مستقیم از طریق قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) بر روی بلاکچین انجام می شوند.

صرافی غیرمتمرکز (DEX) در مقابل صرافی متمرکز (CEX): تفاوت های کلیدی

• صرافی متمرکز (CEX): پلتفرم هایی مانند بایننس یا کوین بیس هستند که توسط یک شرکت اداره می شوند. این صرافی ها دارایی های کاربران را نگهداری می کنند (حضانت متمرکز) و برای فعالیت نیاز به احراز هویت دارند. معاملات از طریق دفتر سفارش مرکزی انجام می شود.
• صرافی غیرمتمرکز (DEX): پلتفرم هایی مانند یونی سواپ هستند که بدون واسطه و با استفاده از قراردادهای هوشمند عمل می کنند. کاربران کنترل کامل بر دارایی های خود دارند (خود حضانتی) و نیازی به احراز هویت نیست. معاملات از طریق استخرهای نقدینگی و بازارسازان خودکار انجام می شود.

تاریخچه و تکامل یونی سواپ: از V1 تا V4

یونی سواپ برای اولین بار در نوامبر ۲۰۱۸ توسط هیدن آدامز راه اندازی شد و به سرعت به یکی از محبوب ترین صرافی های غیرمتمرکز تبدیل گشت. هر نسخه از یونی سواپ پیشرفت های قابل توجهی را نسبت به نسخه قبلی خود ارائه کرده است:

• Uniswap V1: نسخه اولیه که امکان سواپ توکن های ERC-20 با اتر (ETH) را فراهم می کرد.
• Uniswap V2: در سال ۲۰۲۰ معرفی شد و امکان سواپ مستقیم هر جفت توکن ERC-20 را فراهم کرد. این نسخه همچنین مفهوم اوراکل های قیمت (Price Oracles) را برای فیدهای قیمتی دقیق تر معرفی کرد.
• Uniswap V3: در سال ۲۰۲۱ عرضه شد و نوآوری کلیدی نقدینگی متمرکز (Concentrated Liquidity) را به ارمغان آورد. این ویژگی به تامین کنندگان نقدینگی اجازه می دهد سرمایه خود را در بازه های قیمتی مشخصی متمرکز کنند، که منجر به افزایش کارایی سرمایه و سودآوری بیشتر می شود.
• Uniswap V4: در دست توسعه است و انتظار می رود قابلیت های سفارشی سازی بیشتری را از طریق هوک ها (Hooks) ارائه دهد. این هوک ها به توسعه دهندگان اجازه می دهند تا منطق سفارشی را به قراردادهای هوشمند استخر نقدینگی اضافه کنند، که امکان ایجاد ویژگی های پیشرفته مانند سفارشات محدود (Limit Orders) بومی یا واریز خودکار سود را فراهم می کند.

بازارساز خودکار (Automated Market Maker – AMM)

یونی سواپ به جای دفتر سفارش سنتی، از مدل بازارساز خودکار (AMM) استفاده می کند. در این مدل، معاملات با استخرهای نقدینگی انجام می شوند که توسط سایر کاربران تامین مالی شده اند. فرمول اصلی که یونی سواپ V2 و V1 از آن استفاده می کنند، X * Y = K است، که در آن X و Y به ترتیب نمایانگر مقدار دو توکن در یک استخر نقدینگی هستند و K یک ثابت است. هر معامله باعث تغییر نسبت X و Y می شود و قیمت را بر اساس این تغییر تنظیم می کند.

نقش استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools): استخرهای نقدینگی مجموعه ای از توکن ها هستند که توسط تامین کنندگان نقدینگی (Liquidity Providers – LPs) واریز می شوند. این تامین کنندگان در ازای فراهم آوردن نقدینگی، بخشی از کارمزدهای تراکنش های انجام شده در آن استخر را دریافت می کنند. این مدل، نقدینگی مستمر را برای معاملات تضمین می کند.

مزایای اصلی یونی سواپ

• عدم نیاز به احراز هویت (KYC): کاربران می توانند بدون افشای هویت خود به معامله بپردازند.
• کنترل کامل بر دارایی ها (Self-Custody): دارایی ها هرگز از کیف پول کاربر خارج نمی شوند، که امنیت را افزایش می دهد.
• دسترسی به طیف وسیعی از توکن ها: به ویژه توکن های جدید ERC-20 که ممکن است در صرافی های متمرکز لیست نشده باشند.
• شفافیت و امنیت بالا: تمامی تراکنش ها و مکانیزم های عملکرد بر روی بلاکچین قابل مشاهده و حسابرسی هستند و توسط قراردادهای هوشمند اجرا می شوند.

پیش نیازها: آماده سازی برای ورود به یونی سواپ

برای شروع کار با صرافی یونی سواپ، تنها به یک کیف پول ارز دیجیتال سازگار با شبکه اتریوم و مقدار کمی توکن اتریوم (ETH) یا توکن شبکه مربوطه برای پرداخت کارمزد تراکنش ها (گس فی) نیاز دارید.

انتخاب و نصب کیف پول سازگار

یونی سواپ با طیف وسیعی از کیف پول های غیرحضانتی سازگار است. انتخاب کیف پول مناسب اولین گام است:

• متامسک (MetaMask): محبوب ترین کیف پول مرورگری که به صورت افزونه در مرورگرهای کروم، فایرفاکس و بریو در دسترس است و همچنین دارای اپلیکیشن موبایل است.
• تراست ولت (Trust Wallet): یک کیف پول موبایلی چند ارزی که توسط بایننس خریداری شده است.
• یونی سواپ والت (Uniswap Wallet): کیف پول رسمی یونی سواپ که تجربه کاربری یکپارچه تری را ارائه می دهد.
• کوین بیس ولت (Coinbase Wallet): کیف پول غیرحضانتی کوین بیس که مستقل از صرافی عمل می کند.
• ولت کانکت (WalletConnect): یک پروتکل متن باز که به کیف پول های موبایلی اجازه می دهد به برنامه های غیرمتمرکز (dApps) متصل شوند.

پس از انتخاب کیف پول، آن را نصب کرده و مراحل راه اندازی اولیه شامل ایجاد کیف پول جدید یا بازیابی کیف پول موجود با استفاده از عبارت بازیابی (Seed Phrase) را دنبال کنید. حفظ و نگهداری عبارت بازیابی در مکانی امن و آفلاین از اهمیت حیاتی برخوردار است.

اتصال کیف پول به صرافی یونی سواپ

پس از نصب و راه اندازی کیف پول، به وب سایت رسمی یونی سواپ (app.uniswap.org) مراجعه کرده و مراحل زیر را دنبال کنید:

1. در گوشه بالا و سمت راست صفحه، روی گزینه Connect Wallet کلیک کنید.
2. از لیست کیف پول های نمایش داده شده، کیف پول خود (مثلاً متامسک) را انتخاب کنید.
3. کیف پول شما باز شده و درخواست اتصال به یونی سواپ را نمایش می دهد. این اتصال را تأیید کنید.

با موفقیت آمیز بودن این مراحل، آدرس کیف پول شما در بالای صفحه یونی سواپ نمایش داده می شود که نشان دهنده اتصال صحیح است.

اهمیت توکن شبکه (Gas Fee)

برای انجام هر تراکنش بر روی بلاکچین اتریوم (و سایر بلاکچین های پشتیبانی شده توسط یونی سواپ)، باید کارمزدی به نام گس فی (Gas Fee) پرداخت کنید. این کارمزد به ماینرها یا اعتبارسنج ها پرداخت می شود تا تراکنش شما را پردازش و در بلاکچین ثبت کنند. بدون مقدار کافی از توکن بومی شبکه (مثلاً ETH برای شبکه اتریوم، MATIC برای پالیگان، BNB برای بایننس اسمارت چین)، تراکنش شما انجام نخواهد شد.

مقدار گس فی به عوامل مختلفی از جمله شلوغی شبکه و پیچیدگی تراکنش بستگی دارد. یونی سواپ معمولاً تخمینی از گس فی را قبل از تأیید نهایی تراکنش به شما نمایش می دهد. برای مدیریت بهتر کارمزدها، می توانید در ساعات کم ترافیک شبکه (معمولاً خارج از ساعات اوج کاری جهانی) تراکنش های خود را انجام دهید یا از شبکه های لایه دومی که کارمزد کمتری دارند، استفاده کنید.

آموزش گام به گام Swap (تبادل ارز دیجیتال) در یونی سواپ

یکی از اصلی ترین کاربردهای صرافی یونی سواپ، تبادل یا سواپ ارزهای دیجیتال است. این فرآیند امکان تبدیل یک توکن به توکن دیگر را به سادگی و به صورت غیرمتمرکز فراهم می کند. مراحل انجام سواپ به شرح زیر است:

۱. ورود به بخش Swap

پس از اتصال کیف پول خود به وب سایت یونی سواپ (app.uniswap.org)، در منوی بالای صفحه یا نوار کناری، گزینه Swap را انتخاب کنید. این بخش رابط کاربری اصلی برای انجام تبادلات توکن است.

۲. انتخاب توکن مبدأ و مقصد

در صفحه سواپ، دو کادر اصلی مشاهده می کنید:

• کادر From: توکنی که قصد دارید بفروشید یا تبدیل کنید. روی آن کلیک کرده و توکن مورد نظر را از لیست کیف پول خود یا با جستجو انتخاب کنید.
• کادر To: توکنی که قصد دارید خریداری کنید یا دریافت کنید. روی آن کلیک کرده و توکن مقصد را انتخاب نمایید.

توجه داشته باشید که یونی سواپ به طور خودکار بهترین مسیر تبادل را از طریق استخرهای نقدینگی موجود پیدا می کند.

۳. تعیین مقدار تبادل

میزان توکنی که می خواهید تبدیل کنید را در کادر From وارد کنید. یونی سواپ به صورت خودکار مقدار معادل توکن مقصد را بر اساس قیمت لحظه ای و نقدینگی موجود در کادر To نمایش می دهد. می توانید از دکمه Max برای تبدیل حداکثر مقدار توکن موجود در کیف پول خود استفاده کنید.

۴. تنظیمات Slippage Tolerance (لغزش قیمت)

مفهوم Slippage Tolerance به حداکثر درصد افت قیمت اشاره دارد که شما حاضرید در یک تراکنش سواپ تحمل کنید. از آنجایی که قیمت ها در بازار ارزهای دیجیتال نوسان لحظه ای دارند، ممکن است بین زمانی که شما تراکنش را تأیید می کنید و زمانی که تراکنش نهایی می شود، قیمت کمی تغییر کند. این تغییر قیمت لغزش نامیده می شود.

• توضیح کامل مفهوم Slippage و دلیل اهمیت آن: اگر لغزش قیمت بیشتر از Slippage Tolerance تنظیم شده توسط شما باشد، تراکنش با شکست مواجه می شود تا از ضرر ناخواسته شما جلوگیری کند. تنظیم Slippage پایین (مثلاً ۰.۵% یا ۱%) می تواند منجر به شکست بیشتر تراکنش ها در بازارهای پرنوسان شود، در حالی که تنظیم Slippage بالا (مثلاً ۵% یا ۱۰%) می تواند شما را در برابر حملات MEV (Maximum Extractable Value) و لغزش های قیمتی بزرگ تر آسیب پذیر کند.
• نحوه تنظیم Slippage و ریسک های مربوط به آن: برای تنظیم Slippage، روی آیکون چرخ دنده در بالای کادر سواپ کلیک کنید. مقدار پیش فرض معمولاً ۰.۵% یا ۱% است. برای توکن های با نقدینگی کم یا توکن های جدیدتر که نوسان بیشتری دارند، ممکن است نیاز باشد Slippage را کمی بالاتر (مثلاً ۲% یا ۳%) تنظیم کنید تا تراکنش با موفقیت انجام شود.

۵. بررسی جزئیات تراکنش

قبل از تأیید نهایی، جزئیات مهمی مانند قیمت، کارمزد شبکه (Gas Fee)، تخمین زمان انجام، و تأمین کننده نقدینگی به شما نمایش داده می شود. این جزئیات را به دقت بررسی کنید.

۶. تأیید تراکنش در کیف پول

پس از بررسی و تأیید جزئیات، روی دکمه Swap (یا تأیید مشابه) در یونی سواپ کلیک کنید. سپس کیف پول شما باز شده و از شما می خواهد که تراکنش را تأیید کنید. در این مرحله، جزئیات گس فی را مشاهده خواهید کرد. تأیید کنید تا تراکنش به شبکه ارسال شود.

۷. مشاهده وضعیت و تأیید نهایی تراکنش

پس از تأیید در کیف پول، تراکنش شما به بلاکچین ارسال شده و وضعیت آن Pending (در انتظار) خواهد بود. می توانید وضعیت تراکنش را در اکسپلوررهای بلاکچین مانند Etherscan با وارد کردن هش تراکنش خود مشاهده کنید. پس از تأیید توسط ماینرها یا اعتبارسنج ها، توکن های مقصد به کیف پول شما واریز می شوند و تراکنش Confirmed (تأیید شده) خواهد شد.

آموزش سفارش گذاری Limit (محدود) در یونی سواپ

قابلیت سفارش گذاری محدود (Limit Order) در یونی سواپ به کاربران این امکان را می دهد که تراکنش های خرید یا فروش خود را با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده انجام دهند. این قابلیت به ویژه برای معامله گرانی که می خواهند با قیمت های مطلوب تری وارد یا از بازار خارج شوند، مفید است و نیاز به نظارت مداوم بر قیمت ها را از بین می برد.

۱. ورود به بخش Limit

پس از اتصال کیف پول خود به پلتفرم یونی سواپ، از نوار بالای صفحه یا منوی کناری، گزینه Limit را انتخاب کنید. این بخش به شما امکان ثبت سفارشات خرید و فروش با قیمت محدود را می دهد.

۲. انتخاب توکن های مبدأ و مقصد

همانند بخش Swap، در کادر From توکنی را انتخاب کنید که قصد فروش آن را دارید و در کادر To توکنی را که مایل به خرید آن هستید، مشخص نمایید. مقدار هر توکن را نیز در کادرهای مربوطه وارد کنید.

۳. تعیین قیمت دلخواه برای معامله

در این قسمت، باید قیمتی را که مایلید معامله شما در آن انجام شود، وارد کنید. این قیمت می تواند بالاتر از قیمت فعلی بازار برای فروش (Take Profit) یا پایین تر از قیمت فعلی بازار برای خرید (Buy the Dip) باشد. زمانی که قیمت بازار به قیمت تعیین شده توسط شما برسد، سفارش شما به طور خودکار اجرا خواهد شد.

۴. تعیین تاریخ انقضای سفارش

سفارشات محدود در یونی سواپ می توانند دارای تاریخ انقضا باشند. شما می توانید مدت زمانی را تعیین کنید که سفارش شما فعال بماند. پس از این زمان، اگر سفارش اجرا نشده باشد، به طور خودکار لغو خواهد شد. این ویژگی به مدیریت ریسک کمک می کند و از اجرای سفارش در شرایط بازار نامطلوب جلوگیری می کند.

۵. بررسی و ثبت سفارش

قبل از نهایی کردن، تمامی جزئیات سفارش خود، شامل توکن ها، مقادیر، قیمت محدود و تاریخ انقضا را به دقت بررسی کنید. سپس روی دکمه Submit Order کلیک کنید تا سفارش شما به شبکه ارسال شود. برای ثبت سفارش، مانند سایر تراکنش ها، نیاز به تأیید در کیف پول خود و پرداخت گس فی شبکه دارید.

۶. مدیریت سفارش های فعال

پس از ثبت، سفارش شما در بخش Your Open Orders یا مشابه آن قابل مشاهده خواهد بود. می توانید وضعیت سفارش (در انتظار، اجرا شده، منقضی شده، لغو شده) را پیگیری کنید. همچنین، اگر قصد تغییر نظر داشتید یا شرایط بازار عوض شد، می توانید سفارش فعال خود را در هر زمان لغو (Cancel) کنید. برای لغو نیز نیاز به پرداخت یک کارمزد کوچک شبکه خواهید داشت.

آموزش تامین نقدینگی (Liquidity Provision – LP) و کسب درآمد در یونی سواپ

تامین نقدینگی در یونی سواپ یکی از راه های اصلی کسب درآمد در اکوسیستم دیفای است. تامین کنندگان نقدینگی با واریز دو توکن به یک استخر نقدینگی، به تسهیل معاملات در آن استخر کمک می کنند و در ازای آن، بخشی از کارمزدهای معاملاتی را به عنوان پاداش دریافت می نمایند.

۱. مفهوم تامین نقدینگی و Pool: چرا کاربران نقدینگی تامین می کنند؟

همانطور که پیشتر اشاره شد، یونی سواپ از مدل AMM استفاده می کند که به جای دفتر سفارش، بر استخرهای نقدینگی متکی است. یک استخر نقدینگی شامل دو توکن است که کاربران (LPs) آن ها را فراهم می کنند. وقتی معامله ای در یک استخر انجام می شود، معامله گر کارمزدی پرداخت می کند و این کارمزد بین تامین کنندگان نقدینگی آن استخر توزیع می شود. کاربران به دلایل زیر نقدینگی تامین می کنند:

• کسب درآمد از کارمزد تراکنش ها: LPs درصدی از کارمزدهای معاملاتی را که توسط تریدرها پرداخت می شود، دریافت می کنند.
• پاداش های حاکمیتی (Governing Rewards): در برخی موارد، پروژه ها ممکن است توکن های بومی خود را به عنوان پاداش اضافی به LPs ارائه دهند.
• کمک به رشد اکوسیستم دیفای: فراهم آوردن نقدینگی به پلتفرم های غیرمتمرکز کمک می کند تا کارآمدتر عمل کنند.

۲. تفاوت نسخه ها در تامین نقدینگی (V2 vs V3/V4)

رویکرد تامین نقدینگی در نسخه های مختلف یونی سواپ تفاوت های مهمی دارد:

• Uniswap V2: در این نسخه، نقدینگی در کل دامنه قیمتی (Full Range) از صفر تا بی نهایت توزیع می شود. این مدل ساده تر است اما کارایی سرمایه کمتری دارد، زیرا بخش قابل توجهی از سرمایه LPs ممکن است در بازه های قیمتی ای قرار گیرد که هرگز مورد استفاده قرار نمی گیرند.
• Uniswap V3/V4 (نقدینگی متمرکز – Concentrated Liquidity): این نسخه ها مفهوم نقدینگی متمرکز را معرفی کردند. LPs می توانند سرمایه خود را در بازه های قیمتی مشخصی متمرکز کنند. این امر باعث افزایش چشمگیر کارایی سرمایه و در نتیجه کسب کارمزد بیشتر با سرمایه کمتر می شود. با این حال، مدیریت موقعیت های نقدینگی در V3/V4 پیچیده تر است و نیاز به نظارت فعال تری دارد.

۳. آموزش تامین نقدینگی متمرکز در Uniswap V3/V4

این فرآیند پیچیده تر از V2 است اما پتانسیل سودآوری بالاتری دارد:

1. انتخاب جفت ارز و شبکه: در بخش Pool یونی سواپ، گزینه Create Position را انتخاب کنید. سپس جفت ارز مورد نظر خود را برای تامین نقدینگی (مثلاً ETH/USDC) و شبکه بلاکچین (مثلاً اتریوم، پالیگان) را انتخاب نمایید.
2. تعیین سطح کارمزد (Fee Tier): یونی سواپ V3/V4 سطوح کارمزد مختلفی (مثلاً ۰.۰۵%, ۰.۳۰%, ۱%) را برای استخرهای نقدینگی ارائه می دهد. سطوح کارمزد پایین تر برای جفت ارزهای با نوسان کم (مانند استیبل کوین ها) و سطوح بالاتر برای جفت ارزهای پرنوسان مناسب تر هستند.
3. تعیین بازه قیمتی (Price Range): این مهمترین ویژگی نقدینگی متمرکز است. شما باید حداقل و حداکثر قیمتی را تعیین کنید که مایلید نقدینگی شما در آن بازه فعال باشد.
   • توضیح Tick: بازه های قیمتی در یونی سواپ به واحدهای کوچکتر به نام تیک (Tick) تقسیم می شوند. هر تیک یک مرز قیمتی مشخص است.
   • اهمیت بازه و ریسک خروج از بازه: انتخاب بازه قیمتی دقیق، کلید موفقیت در نقدینگی متمرکز است. اگر قیمت جفت ارز از بازه تعیین شده شما خارج شود، نقدینگی شما غیرفعال شده و به طور کامل به یکی از توکن ها تبدیل می شود (مثلاً اگر قیمت ETH از بازه شما پایین بیاید، تمام نقدینگی شما به ETH تبدیل می شود). در این حالت، شما دیگر کارمزدی دریافت نخواهید کرد تا زمانی که قیمت دوباره وارد بازه شما شود.
4. واریز توکن ها و تأیید در کیف پول: مقدار توکن های هر دو طرف جفت ارز را که می خواهید به استخر اضافه کنید، وارد کرده و تراکنش را در کیف پول خود تأیید نمایید. این مرحله شامل پرداخت گس فی است.
5. دریافت NFT موقعیت نقدینگی (Pool Position NFT): در یونی سواپ V3/V4، موقعیت نقدینگی شما به صورت یک NFT (توکن غیرقابل تعویض) منحصر به فرد در کیف پول شما ثبت می شود. این NFT نشان دهنده سهم شما از استخر و بازه قیمتی انتخابی شماست.

۴. آموزش تامین نقدینگی در Uniswap V2

برای تامین نقدینگی در V2، کافی است در بخش Create Position، پروتکل را به V2 تغییر دهید. این فرآیند ساده تر است؛ فقط جفت ارز و مقدار توکن ها را انتخاب می کنید. نقدینگی شما به طور خودکار در کل دامنه قیمت توزیع می شود و نیاز به تعیین بازه قیمتی نیست.

۵. مشاهده و مدیریت موقعیت های نقدینگی (View Positions)

در بخش Pool، می توانید تمامی موقعیت های نقدینگی فعال و غیرفعال خود را مشاهده کنید. این بخش اطلاعاتی مانند میزان سود انباشته شده (Claimable Fees)، وضعیت موقعیت (فعال یا خارج از بازه) و جفت ارزهای درگیر را نمایش می دهد.

۶. نحوه خروج از استخر نقدینگی و برداشت سود و اصل سرمایه

برای برداشت سود (Claiming Fees) و یا خروج کامل از استخر نقدینگی (Removing Liquidity)، به بخش موقعیت های خود مراجعه کنید. می توانید کارمزدهای جمع آوری شده را برداشت کرده و یا توکن های اصلی خود را از استخر خارج کنید. برای هر دو عملیات نیاز به تأیید تراکنش در کیف پول و پرداخت گس فی دارید. پس از خروج کامل، NFT موقعیت نقدینگی شما بی اعتبار خواهد شد.

۷. ریسک های تامین نقدینگی

• Impermanent Loss (ضرر ناپایدار): این یکی از مهمترین ریسک های تامین نقدینگی است. ضرر ناپایدار زمانی رخ می دهد که قیمت دارایی های واریز شده به استخر نقدینگی نسبت به زمان واریز تغییر کند. به عبارت دیگر، اگر شما دارایی های خود را به استخر واریز نمی کردید و آن ها را در کیف پول خود نگهداری می کردید، ارزش کل آن ها بیشتر از ارزش فعلی آن ها در استخر می بود. این ضرر تا زمانی که دارایی ها از استخر خارج نشوند ناپایدار است و می تواند با بازگشت قیمت ها جبران شود.
• سایر ریسک ها: شامل هک قراردادهای هوشمند، نوسانات شدید بازار که می تواند منجر به ضرر ناپایدار قابل توجه شود، و ریسک های مربوط به پروژه های جدید (مانند توکن های کلاهبرداری یا راگ پول).

آشنایی با توکن UNI: توکن حاکمیتی یونی سواپ

توکن UNI، توکن بومی و حاکمیتی پروتکل یونی سواپ است که در سپتامبر ۲۰۲۰ راه اندازی شد. این توکن نقش کلیدی در غیرمتمرکزسازی و اداره پلتفرم ایفا می کند. دارندگان توکن UNI می توانند در تصمیم گیری های مهم مربوط به آینده پروتکل، از جمله تغییرات کارمزد، توسعه قابلیت های جدید و تخصیص بودجه، از طریق سیستم رأی گیری حاکمیتی مشارکت کنند.

هدف اصلی از عرضه توکن UNI، توزیع قدرت بین کاربران و جلوگیری از تمرکزگرایی، و همچنین مقابله با رقابت سایر صرافی های غیرمتمرکز مانند سوشی سواپ بود که با ارائه توکن های حاکمیتی، کاربران یونی سواپ را به سمت خود جذب می کردند. یونی سواپ با ایردراپ ۴۰۰ واحد UNI به هر کاربری که قبل از تاریخ مشخصی از پلتفرم استفاده کرده بود، به شهرت بالایی دست یافت. این اقدام نه تنها وفاداری کاربران را جلب کرد، بلکه جایگاه UNI را به عنوان یک توکن حاکمیتی قدرتمند در اکوسیستم دیفای تثبیت نمود. در حال حاضر، توکن UNI در بسیاری از صرافی های معتبر متمرکز و غیرمتمرکز لیست شده و بخش مهمی از اکوسیستم ارزهای دیجیتال به شمار می رود.

استفاده از یونی سواپ برای کاربران ایرانی: نکات حیاتی و امنیتی

با وجود ماهیت غیرمتمرکز یونی سواپ، کاربران ایرانی به دلیل تحریم های بین المللی با چالش هایی مواجه هستند که رعایت نکات امنیتی و راهکارهای مناسب را ضروری می سازد.

چالش تحریم ها: مسدود بودن IP ایران و لزوم تغییر IP

با وجود اینکه صرافی های غیرمتمرکز نیازی به احراز هویت ندارند، اما برخی از پلتفرم ها، از جمله یونی سواپ، به دلیل محدودیت های جغرافیایی یا فشار رگولاتوری، دسترسی کاربران با IP ایران را مسدود کرده اند. این بدان معناست که برای استفاده از خدمات یونی سواپ، لازم است که آدرس IP خود را به یک کشور دیگر تغییر دهید.

راهکار: استفاده از VPN/VPS با IP ثابت و معتبر

برای دور زدن این محدودیت ها، استفاده از یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) یا سرور مجازی خصوصی (VPS) با IP ثابت و متعلق به کشوری که تحت تحریم نیست، ضروری است. اهمیت IP ثابت در این است که تغییر مداوم IP می تواند به عنوان رفتار مشکوک تلقی شده و منجر به مسدود شدن حساب یا دارایی های شما شود. انتخاب سرویس مطمئن و پولی که IP ثابت ارائه می دهد، توصیه می شود. از استفاده از VPNهای رایگان که امنیت کمتری دارند و IPهای نامعتبر ارائه می دهند، پرهیز کنید، زیرا می توانند داده های شما را افشا کرده یا مشکلات امنیتی ایجاد کنند.

استفاده از VPN/VPS با IP ثابت برای کاربران ایرانی در دسترسی به یونی سواپ ضروری است. عدم رعایت این نکته می تواند منجر به مسدود شدن دسترسی و از دست دادن دارایی ها شود.

مزیت عدم نیاز به احراز هویت: چرا Uniswap برای ایرانیان جذاب است؟

علی رغم چالش IP، عدم نیاز به احراز هویت (KYC) یکی از بزرگترین مزیت های یونی سواپ و سایر DEXها برای کاربران ایرانی است. در صرافی های متمرکز، احراز هویت با مدارک شناسایی ایرانی عملاً غیرممکن است. اما در یونی سواپ، تا زمانی که IP شما مطابق با قوانین پلتفرم باشد، می توانید آزادانه به معامله و تامین نقدینگی بپردازید. این ویژگی امکان دسترسی به بازارهای جهانی و فرصت های دیفای را برای ایرانیان فراهم می کند.

نکات امنیتی دیگر: حفظ Seed Phrase، دوری از توکن های کلاهبرداری (Honeypot)، بررسی آدرس قرارداد هوشمند

• حفظ Seed Phrase: عبارت بازیابی (Seed Phrase) کلید اصلی کیف پول شماست. آن را در مکانی امن، آفلاین و دور از دسترس افراد دیگر نگهداری کنید. هرگز آن را با کسی به اشتراک نگذارید.
• دوری از توکن های کلاهبرداری (Honeypot): در یونی سواپ به دلیل قابلیت لیست شدن آسان توکن ها، پروژه های کلاهبرداری (Honeypot) نیز وجود دارند. این توکن ها به گونه ای طراحی شده اند که تنها امکان خرید را فراهم می کنند و فروش آن ها ممکن نیست. همیشه قبل از خرید توکن های ناشناخته، تحقیقات کامل انجام دهید.
• بررسی آدرس قرارداد هوشمند: همیشه آدرس قرارداد هوشمند توکنی را که قصد خرید دارید، از منابع معتبر (مانند CoinGecko یا CoinMarketCap) بررسی کنید تا از معامله با توکن های تقلبی جلوگیری شود. توکن های کلاهبرداری اغلب دارای آدرس های قرارداد هوشمند متفاوتی هستند.

مقایسه جامع نسخه های Uniswap (V2, V3, V4): کدام نسخه برای شما مناسب است؟

یونی سواپ در طول زمان تکامل یافته و هر نسخه جدید پیشرفت هایی را به همراه داشته است. انتخاب نسخه مناسب به اهداف، استراتژی و سطح تجربه کاربر بستگی دارد.

جدول مقایسه ویژگی ها

ویژگی	Uniswap V2	Uniswap V3	Uniswap V4 (در آینده)
تاریخ عرضه	مه ۲۰۲۰	مه ۲۰۲۱	اواخر ۲۰۲۴ (تخمینی)
مدل نقدینگی	Full Range (صفر تا بی نهایت)	Concentrated Liquidity (بازه های قیمتی مشخص)	Concentrated Liquidity با هوک های پیشرفته
کارایی سرمایه	کمتر	بسیار بالاتر	بالاترین (با امکانات سفارشی سازی)
پیچیدگی برای LPs	ساده	متوسط تا بالا (نیاز به مدیریت فعال)	متوسط تا بالا (با قابلیت های بیشتر)
ساختار کارمزد	۰.۳٪ برای هر جفت ارز	چندین سطح کارمزد (۰.۰۵٪، ۰.۳۰٪، ۱٪)	چندین سطح کارمزد با هوک های قابل تنظیم
دریافت سهم LP	توکن های LP	NFT موقعیت نقدینگی	NFT موقعیت نقدینگی
ویژگی های جدید	اوراکل قیمت، سواپ مستقیم ERC-20 به ERC-20	نقدینگی متمرکز، سطوح کارمزد چندگانه، اوراکل های قوی تر	Hooks (قلاب ها)، مدیریت واحد استخرها (Singleton)، حسابداری فلش
ریسک ضرر ناپایدار	متوسط	بالاتر (با مدیریت نامناسب بازه)	بالاتر (با مدیریت نامناسب بازه)

راهنمایی برای انتخاب نسخه مناسب بر اساس هدف کاربر

• برای کاربران تازه کار و کسانی که به دنبال سادگی هستند (Uniswap V2): اگر برای اولین بار تامین نقدینگی می کنید و نمی خواهید درگیر جزئیات مدیریت بازه قیمتی شوید، V2 گزینه ساده تر و کم ریسک تری از نظر پیچیدگی عملیاتی است. با این حال، باید انتظار بازدهی کمتری را داشته باشید.
• برای معامله گران متوسط و سرمایه گذاران با تجربه (Uniswap V3): اگر با مفاهیم دیفای آشنا هستید و می خواهید کارایی سرمایه خود را به حداکثر برسانید، V3 گزینه مناسبی است. با مدیریت دقیق بازه های قیمتی، می توانید سود بیشتری کسب کنید، اما باید ریسک ضرر ناپایدار را نیز در نظر داشته باشید.
• برای توسعه دهندگان و کاربران پیشرفته (Uniswap V4 – در آینده): نسخه V4 با معرفی Hooks، امکان سفارشی سازی بی نظیری را فراهم می کند. این نسخه برای کسانی که به دنبال پیاده سازی استراتژی های پیچیده معاملاتی یا تامین نقدینگی هستند، ایده آل خواهد بود. با این حال، انتظار می رود پیچیدگی بیشتری نسبت به نسخه های قبلی داشته باشد.

انتخاب نسخه مناسب بستگی به میزان تجربه شما، ریسک پذیری و زمان و تلاشی دارد که مایلید صرف مدیریت موقعیت های خود کنید. همیشه با سرمایه کم شروع کنید و با عملکرد پلتفرم و ریسک های آن آشنا شوید.

نتیجه گیری

صرافی یونی سواپ به عنوان ستون فقرات اکوسیستم دیفای، با ارائه راهکاری غیرمتمرکز برای تبادل و تامین نقدینگی توکن ها، نقش حیاتی در آزادسازی پتانسیل مالی غیرمتمرکز ایفا می کند. این پلتفرم با تکامل از V1 به V4، نوآوری های مهمی مانند بازارساز خودکار و نقدینگی متمرکز را معرفی کرده که کارایی و انعطاف پذیری را به اوج خود رسانده اند.

آموزش جامع کار با یونی سواپ، از اتصال کیف پول و انجام سواپ تا ثبت سفارش لیمیت و تامین نقدینگی، به کاربران این امکان را می دهد تا با آگاهی کامل در این فضای نوپا فعالیت کنند. درک مفاهیمی مانند لغزش قیمت (Slippage Tolerance) و ضرر ناپایدار (Impermanent Loss)، و همچنین آگاهی از چالش ها و راهکارهای امنیتی به ویژه برای کاربران ایرانی، ضروری است. با استفاده مسئولانه و آگاهانه از یونی سواپ، می توانید به طیف وسیعی از فرصت های مالی در دنیای ارزهای دیجیتال دست یابید و به توسعه این اکوسیستم کمک کنید. همیشه به یاد داشته باشید که تحقیقات کافی انجام دهید و با مدیریت ریسک هوشمندانه، در این بازار پرنوسان قدم بردارید.