اکبر عبدی به مناسبت تولدش چه هدیه‌ای برای سینمای ایران دارد؟

آفتاب‌‌نیوز :

یک لحظه در ذهن‌تان بگردید و ببینید آخرین باری که اکبر عبدی را در نقشی دیدید که تحسینش کردید کِی بوده؟ بیش از یک دهه قبل و در سال ۱۳۹۰، عبدی در نقش مادر رضا عطاران در «خوابم میاد» ساخته خود عطاران بازی کرد و از سی‌امین جشنواره بین‌المللی فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.

از آن تاریخ به بعد شاید تنها نقش‌آفرینی مهم عبدی بازی در نقش حاج یوسف «رسوایی» (مسعود ده‌نمکی، ۱۳۹۱) بوده است. ظرف این ۱۲ سال عبدی در بیش از ۲۰ فیلم بازی کرده که در خاطر کسی نمانده، اما حتما از نظر مالی برای او آورده کلانی داشته که پذیرفته در این همه فیلم بد و ضعیف بازی کند و اعتباری را که در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ تا اوایل دهه ۱۳۸۰ داشت، ازدست‌رفته ببیند. عبدی که سابقه کار با داریوش مهرجویی (اجاره‌نشین‌ها)، ناصر تقوایی (ای ایران)، علی حاتمی (مادر، دلشدگان)، ابوالحسن داودی (سفر جادویی)، محمدرضا هنرمند (دزد عروسک)، بهروز افخمی (روز فرشته) و همایون اسعدیان (مرد آفتابی) را دارد و نقش‌های خاطره‌انگیزی مثل ملیجک در «ناصرالدین‌شاه آکتور سینما» و اکبر در «هنرپیشه» را بازی کرده، از اواسط دهه ۱۳۸۰ تقریبا به هیچ پیشنهادی نه نگفت و ترجیح داد تا وقتی که می‌تواند در هر فیلمی حاضر شود. این انتخاب عبدی است و نمی‌توان به او خرده گرفت. در همان سال‌های اوجش هم عبدی در کار‌های ضعیف و بی‌ارزش هم بازی می‌کرد، اما، چون به بازیگری باور داشت، فرصت حضور در کار‌های بزرگان سینما را از دست نمی‌داد. او مشتاق خلق شخصیت‌های جدید بود و هر نقشی را فرصتی می‌دید تا در وجودش و توانایی‌ها و تجاربش دست به اکتشاف بزند و از دل مصالحی که در اختیار دارد، شخصیت تازه‌ای بیافریند. به مرور زمان، با تغییر ارزش‌های جامعه و با بالا رفتن سن عبدی، این انگیزه در او ضعیف و ضعیف‌تر شد. از همین روست که در سال‌های اخیر حرف‌ها و رفتار‌های او مورد توجه قرار می‌گیرد، چون فیلم‌ها و نقش‌هایش توجهی جلب نمی‌کند. با این حال نمی‌شود روز‌های خوب عبدی را فراموش کرد. کاش عبدی تا تولد ۶۵ سالگی‌اش یک نقش ماندگار دیگر به سینما هدیه دهد. ۶ نقش مهم سینمایی کارنامه او را به مناسبت تولدش مرور کرده‌ایم.

اجاره‌نشین‌ها، ۱۳۶۵

اولین نقش‌آفرینی عبدی در سینما نیست. پیش از آن، عبدی در سه فیلم دیگر هم بازی کرده بود، ولی با این نقش نشان داد چه استعداد نابی در کمدی دارد. هنر عبدی در این فیلم بازی در نقش برونگراست، بدون اغراقی که نمایشی بودن بازی‌اش را به عاملی ناخوشایند بدل سازد. بازی او دقیقا منطبق بر حال و هوای فیلم اجتماعی و رئالیستی مهرجویی بود.

مادر، ۱۳۶۸

در این فیلم عبدی در نقش غلامرضای کم‌عقل و نیمه‌دیوانه که کوچک‌ترین فرزند خانواده‌ای است که به بهانه بیماری و مرگ قریب‌الوقوع مادر دور هم جمع می‌شوند، بازی درخوری از خودش ارائه داد. عبدی برای این نقش سیمرغ بلورین نقش مکمل مرد را از هشتمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. دوبله منوچهر اسماعیلی به جای عبدی در تکمیل شخصیت او نقش مهمی داشت.

ناصرالدین‌شاه آکتور سینما، ۱۳۷۰

ملیجک شخصیت اصلی فیلم نیست، اما اگر نبود و اکبر عبدی آن را بازی نمی‌کرد، «ناصرالدین‌شاه آکتور سینما» حتما چیز مهمی کم داشت و این‌طور دیدنی و یکه نمی‌شد. در میان شخصیت‌های پرتعداد فیلم، عبدی نقش ملجیک را با شیرینی و رِندی خاصی بازی کرده که در خاطر کسانی که فیلم را دیده‌اند، ماندگار شده است.

هنرپیشه، ۱۳۷۱

عبدی در این فیلم نقش بازیگر موفق فیلم‌های کمدی به نام اکبر عبدی را بازی می‌کند که به دلیل نازایی همسرش، زندگی شخصی‌اش دچار مشکلاتی شده. وقتی عبدی این فیلم را بازی کرد، هنوز یک دهه از ورودش به عالم سینما نمی‌گذشت، اما او به چنان اعتمادبه‌نفس و پختگی‌ای رسیده بود که حاضر شد نقشی شبیه به خود واقعی‌اش را جلوی دوربین بازی کند.

آدم‌برفی، ۱۳۷۳

احتمالا برای اولین بار بعد از انقلاب، اکبر عبدی در این فیلم نقش مردی زن‌پوش را ایفا کرد که در زمان خودش حسابی جنجال‌برانگیز شد و یکی از دلایل توقیف ۳ ساله فیلم بود. عباس در آرزوی مهاجرت به امریکاست و برای رسیدن به آرزویش تن به زن‌پوشی می‌دهد؛ اما وقتی با دنیا (آزیتا حاجیان) آشنا می‌شود، عشقِ نقد را به رؤیای نسیه ترجیح می‌دهد.

خوابم میاد، ۱۳۹۰

عبدی در نخستین ساخته سینمایی رضا عطاران نقش مادر پیر او را بازی کرد و موفق شد برای این نقش جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از جشنواره سی‌ام فیلم فجر بگیرد. اگر کسی نداند که عبدی مرد است، بعید است با دیدن او در این فیلم پی به جنسیت واقعی‌اش ببرد. پیرزنی بامزه و باورپذیر که یکی از آخرین بار‌هایی بود که عبدی هنر بازیگری‌اش را بر پرده نشان داد.