توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای

در یک پژوهش مطرح شد؛

مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به تحلیل روند تدوین طرح توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای پرداخت.

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری وبگردی، توسعه فناوری هسته ای و استفاده از کاربرد های صلح آمیز فراوان آن، نقش مهمی در پیشرفت کشور خواهد داشت و ازاین رو همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و اسناد بالادستی کشور بوده است.

به زعم کارشناسان با توجه به بحران انرژی جهانی ناشی از افزایش بهای انرژی و بی ثباتی در بازار نفت و گاز، افزایش بی سابقه تقاضا برای انرژی باعث شده است که کشورها برای حفظ امنیت و منابع خود رقابت گسترده ای برای تامین انرژی مورد نیاز خود داشته باشند. همچنین از آنجا که سوخت فسیلی رو به اتمام است، باید به دنبال جایگزینی برای آن بود. در اختیار داشتن دانش فنی هسته ای علاوه بر خودکفایی در زمنیه تامین انرژی از طریق سوخت هسته ای، سبب پیشرفت در سایر دانش ها و تکنولوژی ها خواهد شد و جایگاه ایران را در بازار انرژی و امنیتی آینده بالاتر خواهد برد.

بررسی ها نشان می دهند که یکی از الزامات توسعه صنعت هسته ای کشور، هدف گذاری راهبردی برای این صنعت و پیش بینی احکام قانونی برای سرعت بخشی به فعالیت های صلح آمیز هسته ای کشور است.

از این رو تدوین طرح «توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای» در دستورکار مجلس شورای اسلامی دوره یازدهم قرار گرفت که به هدف گذاری بیست ساله برای صنعت هسته ای کشور و اتخاذ رویکرد هایی برای توسعه آن، ازجمله پیش بینی منابع مالی، افزایش مشارکت بخش خصوصی و اصلاحات ساختاری، پرداخته است. 

* تحلیلی بر روند تدوین طرح توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ا

دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با عنوان «تحلیلی بر روند تدوین طرح توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای» آورده است که یکی از چالش های فعلی صنعت هسته ای کشور، فقدان چارچوب قانونی و هدف گذاری مشخص و مدونی برای این صنعت است؛ لذا جهت جبران خلا قانونی، قانونگذاری در این حوزه مورد توجه مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و طرح «توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای» با رویکرد هدف گذاری برای صنعت هسته ای و رفع موانع از مسیر توسعه فناوری هسته ای در کشور توسط کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و با همکاری مرکز پژوهش های مجلس تدوین شد.

* توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای

این گزارش مطرح می کند که پیش نویس اولیه طرح «توسعه بهره برداری صلح آمیز از فناوری هسته ای» پس از انجام مطالعات جامع و برگزاری جلسات کارشناسی، در قالب 11 ماده تدوین شد و پس از برگزاری جلسات متعدد کارشناسی در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و کمیته هسته ای و انرژی های نو و اخذ نظرات دستگاه های مربوطه، مورد بازبینی قرار گرفت و نسخه اصلاح شده آن در تاریخ 1401.12.01 در قالب 17 ماده در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و جهت تصویب به صحن علنی مجلس تقدیم شد. ازجمله دستگاه هایی که نمایندگان آنها در بررسی طرح مذکور مشارکت داشتند می توان به سازمان انرژی اتمی ایران، وزارت نیرو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان برنامه و بودجه کشور اشاره کرد.

* مهم ترین چالش های صنعت هسته ای کشور 

در این گزارش آمده است که طبق بررسی های کارشناسی، مهم ترین چالش های صنعت هسته ای کشور در سال های اخیر، عدم وجود یک برنامه ریزی مدون و بلند مدت برای این صنعت، کمبود منابع مالی برای سرمایه گذاری در طرح های هسته ای، عدم توجه به ساختار های قانونی برای نظارت بر روند کلی فعالیت های هسته ای، نقش کم رنگ بخش خصوصی در فعالیت های هسته ای، مشارکت کم سایر دستگاه های مرتبط در زمینه توسعه فناوری هسته ای و فقدان یک نهاد نظارتی مستقل در حوزه ایمنی هسته ای بوده اند.

این گزارش در ادامه مهم ترین موضوعات این طرح را توضیح داده و می آورد که این طرح هدف گذاری 20 ساله برای صنعت هسته ای کشور به به تفکیک حوزه های کاربردی این فناوری شامل حوزه های نیروگاهی و غیر نیروگاهی (ازجمله کاربرد پرتوها) دارد و رویکرد های تامین منابع مالی برای توسعه صنعت هسته ای را پیش بینی می کند که شامل تعیین تعرفه برای خرید برق نیروگاه های هسته ای، اختصاصی سازی درآمد های صنعت هسته ای، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برای سرمایه گذاری در طرح های هسته ای، تخصیص گواهی صرفه جویی انرژی بابت سوخت صرفه جویی شده در نیروگاه های هسته ای، تحویل نفت خام و میعانات گازی می شود. 

این گزارش ادامه می دهد که این طرح به دنبال فعال سازی شورای انرژی اتمی و اصلاح ساختار آن شورا، افزایش مشارکت بخش خصوصی در فعالیت های هسته ای، ارتقای سازوکار نظارت بر ایمنی فعالیت های هسته ای با وضع تکلیف مبنی بر تصویب اساسنامه مرکز نظام ایمنی هسته ای، وضع تکلیف جهت مشارکت نهاد های مرتبط با صنعت هسته ای (خصوصاً در زمینه هدف گذاری) و توجه به فناوری نرم در حوزه هسته ای و تربیت نیروی انسانی است. 

متن کامل گزارش را اینجا بخوانید.