نحوه دانلود رایگان مقاله از الزویر

دسترسی به مقالات علمی به‌ویژه از ناشران بزرگی مانند الزویر اغلب با چالش دیوار پرداخت (Paywall) روبرو است. با این حال روش‌های متعددی برای دریافت رایگان این مقالات وجود دارد که شامل استفاده از دسترسی‌های قانونی فراهم شده توسط موسسات یافتن نسخه‌های آزاد (Open Access) جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی عمومی و حتی روش‌های جایگزین می‌شود. شناسایی و به‌کارگیری این راهکارها امکان دسترسی به دانش روز را برای پژوهشگران و دانشجویان فراهم می‌کند.

استفاده از دسترسی دانشگاهی و سازمانی

یکی از رایج‌ترین و قانونی‌ترین روش‌ها برای دسترسی رایگان به مقالات منتشر شده توسط ناشرانی مانند الزویر استفاده از اشتراک‌هایی است که توسط دانشگاه‌ها مراکز تحقیقاتی کتابخانه‌های عمومی بزرگ یا سایر موسسات آموزشی و پژوهشی خریداری شده‌اند. این موسسات معمولاً مبالغ قابل توجهی را برای دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی و مجلات علمی پرداخت می‌کنند تا اعضای خود (دانشجویان اساتید کارمندان) بتوانند بدون پرداخت هزینه اضافی از این منابع استفاده کنند. این دسترسی می‌تواند به روش‌های مختلفی ارائه شود که هر کدام سازوکار فنی خاص خود را دارند و برای کاربران در محیط‌های مختلف قابل استفاده هستند. درک چگونگی عملکرد این روش‌ها به شما کمک می‌کند تا بسته به موقعیت مکانی و امکانات ارائه شده توسط موسسه متبوعتان بهترین راه را برای دسترسی به مقالات الزویر انتخاب کنید. این دسترسی نه تنها قانونی و اخلاقی است بلکه معمولاً پایداری و قابلیت اطمینان بالایی دارد و امکان استفاده از تمامی قابلیت‌های پلتفرم الزویر از جمله جستجوی پیشرفته ذخیره مقالات و دریافت هشدارها را فراهم می‌کند. بهره‌گیری حداکثری از این امکانات نیازمند آشنایی با روش‌های اتصال و احراز هویت است که در ادامه به تفصیل بررسی می‌شوند.

اتصال از طریق شبکه داخلی دانشگاه

یکی از ساده‌ترین و مستقیم‌ترین روش‌ها برای استفاده از اشتراک‌های دانشگاهی اتصال فیزیکی یا بی‌سیم به شبکه داخلی (LAN یا Wi-Fi) دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی است. هنگامی که کامپیوتر یا دستگاه شما به شبکه دانشگاه متصل می‌شود آدرس IP اختصاص داده شده به آن در محدوده آدرس‌های IP مجاز تعریف شده توسط ناشرانی مانند الزویر قرار می‌گیرد. پایگاه داده الزویر با شناسایی این آدرس IP به‌طور خودکار شما را به‌عنوان یک کاربر مجاز از سوی آن موسسه شناسایی کرده و دسترسی کامل به محتوای اشتراکی از جمله مقالات پولی را فراهم می‌کند. این روش معمولاً نیازی به ورود نام کاربری و رمز عبور مجزا برای خود سایت الزویر ندارد بلکه احراز هویت شما از طریق شبکه انجام می‌شود. مزیت اصلی این روش سادگی آن است؛ کافی است در محدوده جغرافیایی دانشگاه باشید و به شبکه متصل شوید. با این حال این روش محدود به حضور فیزیکی در محیط دانشگاه است و برای دسترسی از راه دور یا خارج از دانشگاه کاربرد ندارد. سرعت دسترسی نیز معمولاً بالا است زیرا ترافیک داده از زیرساخت شبکه دانشگاه عبور می‌کند. لازم به ذکر است که برخی دانشگاه‌ها ممکن است برای دسترسی به Wi-Fi نیز نیاز به ورود با نام کاربری و رمز عبور دانشگاهی داشته باشند که این احراز هویت مربوط به شبکه دانشگاه است نه سایت الزویر.

استفاده از VPN یا پروکسی دانشگاهی

برای دسترسی به منابع علمی الزویر از خارج از محیط فیزیکی دانشگاه موسسات معمولاً سرویس‌های دسترسی از راه دور مانند شبکه خصوصی مجازی (VPN) یا سرورهای پروکسی را ارائه می‌دهند. VPN با ایجاد یک تونل امن و رمزگذاری شده بین دستگاه شما و شبکه دانشگاه عمل می‌کند. با اتصال به VPN دانشگاه آدرس IP دستگاه شما به آدرس IP دانشگاه تغییر می‌کند و شما عملاً از دیدگاه سرورهای خارجی مانند الزویر مانند کاربری به نظر می‌رسید که در داخل شبکه دانشگاه قرار دارد. این امکان دسترسی به تمامی منابعی که از طریق IP دانشگاه قابل دسترسی هستند شامل پایگاه‌های اطلاعاتی مقالات را فراهم می‌سازد. پروکسی نیز عملکرد مشابهی دارد با این تفاوت که به‌جای ایجاد یک شبکه مجازی کامل درخواست‌های شما برای دسترسی به منابع وب را از طریق سرور پروکسی دانشگاه مسیریابی می‌کند و سرور پروکسی با IP دانشگاهی شما را احراز هویت می‌کند. استفاده از VPN یا پروکسی دانشگاهی نیازمند نصب نرم‌افزار یا تنظیمات خاصی روی دستگاه شما و همچنین داشتن نام کاربری و رمز عبور دانشگاهی برای اتصال به این سرویس‌ها است. مزیت اصلی این روش انعطاف‌پذیری آن است که به شما امکان می‌دهد از هر مکانی با اتصال به اینترنت به منابع دانشگاهی دسترسی پیدا کنید. این روش نیز کاملاً قانونی و مورد تایید موسسات آموزشی است و راهکاری استاندارد برای دسترسی از راه دور به منابع اشتراکی محسوب می‌شود. اطلاعات مربوط به نحوه راه‌اندازی و استفاده از VPN یا پروکسی معمولاً در وب‌سایت بخش فناوری اطلاعات یا کتابخانه دانشگاه در دسترس است.

ورود به سایت الزویر با اکانت دانشگاهی

علاوه بر دسترسی مبتنی بر IP که از طریق شبکه داخلی یا VPN/پروکسی فراهم می‌شود بسیاری از ناشران بزرگ از جمله الزویر امکان ورود مستقیم کاربران با استفاده از اعتبارنامه‌های دانشگاهی را نیز پشتیبانی می‌کنند. این روش معمولاً از طریق سیستم‌های فدراسیون هویت مانند Shibboleth یا OpenAthens عمل می‌کند. به این صورت که در صفحه ورود یا دسترسی به مقاله در سایت الزویر به‌جای وارد کردن نام کاربری و رمز عبور مجزا برای الزویر گزینه‌ای تحت عنوان “Institutional Login” یا “Access through your institution” وجود دارد. با کلیک روی این گزینه شما به صفحه‌ای هدایت می‌شوید که لیستی از موسسات آموزشی عضو را نمایش می‌دهد یا از شما می‌خواهد نام دانشگاه خود را جستجو کنید. پس از انتخاب دانشگاه به صفحه ورود دانشگاه خود هدایت می‌شوید و در آنجا با نام کاربری و رمز عبور دانشگاهی خود احراز هویت می‌کنید. پس از تایید هویت توسط سیستم دانشگاه بدون نیاز به وارد کردن مجدد اطلاعات به سایت الزویر بازگردانده می‌شوید و سایت به‌طور خودکار دسترسی شما را بر اساس اشتراک دانشگاه تشخیص می‌دهد. مزیت این روش این است که نیازی به تنظیمات پیچیده شبکه مانند VPN یا پروکسی ندارد و فقط به داشتن یک اکانت فعال دانشگاهی و اتصال به اینترنت نیاز دارد. این روش به‌ویژه هنگام استفاده از دستگاه‌های شخصی یا در شبکه‌های عمومی که امکان استفاده از VPN دانشگاهی وجود ندارد بسیار مفید است. این روش نیز کاملاً قانونی است و توسط ناشران و موسسات ترویج می‌شود.

جستجو و دانلود مقالات Open Access

مفهوم دسترسی آزاد (Open Access) در سال‌های اخیر اهمیت فزاینده‌ای در حوزه نشر علمی پیدا کرده است و الزویر نیز به‌عنوان یکی از بزرگترین ناشران مقادیر قابل توجهی محتوا را به‌صورت Open Access منتشر می‌کند. مقالات Open Access برخلاف مقالات سنتی که پشت دیوار پرداخت قرار دارند به‌صورت رایگان و بدون نیاز به اشتراک برای عموم مردم در دسترس هستند. این مدل نشر با هدف تسهیل دسترسی به دانش و تسریع انتشار یافته‌های علمی توسعه یافته است. الزویر از مدل‌های مختلفی برای انتشار Open Access استفاده می‌کند از جمله “Gold Open Access” که در آن مقاله بلافاصله پس از انتشار به‌صورت رایگان در دسترس قرار می‌گیرد (معمولاً با پرداخت هزینه‌ای توسط نویسنده یا موسسه او) و “Green Open Access” که در آن نویسنده نسخه‌ای از مقاله خود را در یک مخزن باز (Repository) منتشر می‌کند. شناسایی و استفاده از مقالات Open Access منتشر شده توسط الزویر یک راه قانونی و مستقیم برای دریافت رایگان محتوا است. این مقالات معمولاً تحت مجوزهای استفاده باز مانند Creative Commons منتشر می‌شوند که امکان استفاده بازنشر و حتی تغییر در محتوا را با رعایت شرایط خاص (مانند ذکر منبع) فراهم می‌کنند. الزویر ابزارها و نشانه‌هایی را در پلتفرم خود برای شناسایی آسان مقالات Open Access ارائه می‌دهد که کاربران می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند.

یافتن مقالات Open Access در سایت الزویر

سایت الزویر (Elsevier) و به‌طور خاص پلتفرم ScienceDirect که میزبان بخش عمده‌ای از مقالات این ناشر است ابزارهای مشخصی را برای کمک به کاربران در شناسایی و یافتن مقالات Open Access ارائه می‌دهد. هنگامی که در ScienceDirect جستجو می‌کنید نتایج مقالات Open Access با نشانه‌ها یا برچسب‌های بصری خاصی مشخص می‌شوند. معمولاً یک آیکون قفل باز به رنگ سبز یا طلایی در کنار عنوان مقاله یا در صفحه جزئیات مقاله نشان‌دهنده این است که مقاله مورد نظر Open Access است و می‌توانید به‌صورت رایگان به متن کامل آن دسترسی پیدا کنید. علاوه بر این نشانه‌ها در صفحه نتایج جستجو یا در صفحات مربوط به مجلات ممکن است فیلترهای مشخصی برای محدود کردن نتایج به مقالات Open Access وجود داشته باشد. با فعال کردن این فیلتر تنها مقالاتی در نتایج نمایش داده می‌شوند که به‌صورت رایگان قابل دسترسی هستند. این کار جستجو را برای محتوای رایگان بسیار آسان‌تر می‌کند. در صفحه مربوط به هر مقاله نیز در صورتی که مقاله Open Access باشد معمولاً زیر عنوان یا چکیده مقاله به‌وضوح عبارت “Open Access” یا اطلاعات مربوط به مجوز استفاده (مانند مجوزهای Creative Commons) ذکر شده است. با توجه به این نشانه‌ها و فیلترها کاربران می‌توانند به‌سرعت مقالات رایگان را در میان حجم وسیعی از محتوای الزویر پیدا کرده و دانلود کنند. این روش کاملاً شفاف و رسمی است و نیازی به استفاده از ابزارهای جانبی یا دور زدن سیستم‌های پرداخت ندارد.

استفاده از ابزارهای فیلتر Open Access

پلتفرم جستجوی مقالات الزویر ScienceDirect قابلیت‌های فیلترینگ پیشرفته‌ای را برای کمک به کاربران در یافتن دقیق محتوای مورد نظرشان ارائه می‌دهد و فیلتر Open Access یکی از مهم‌ترین این ابزارها برای دسترسی رایگان است. پس از انجام یک جستجوی اولیه با کلمات کلیدی مرتبط با موضوع مورد نظر در ستون کناری صفحه نتایج جستجو معمولاً بخشی برای اعمال فیلترهای مختلف وجود دارد. در این بخش گزینه‌ای با عنوان “Access type” یا مشابه آن وجود دارد که به شما امکان می‌دهد نوع دسترسی به مقالات را محدود کنید. یکی از گزینه‌های موجود در این فیلتر “Open Access” است. با انتخاب این گزینه لیست نتایج جستجو به‌روزرسانی شده و تنها مقالاتی را نمایش می‌دهد که الزویر آن‌ها را به‌صورت رایگان منتشر کرده است. این فیلتر به شما کمک می‌کند تا به‌سرعت مقالات رایگان مرتبط با موضوع جستجوی خود را از میان مقالات پولی تفکیک کنید و از اتلاف وقت برای تلاش برای دسترسی به مقالاتی که نیاز به اشتراک دارند جلوگیری می‌کند. علاوه بر این فیلتر کلی Open Access ممکن است گزینه‌های دیگری نیز برای فیلتر کردن بر اساس نوع خاصی از دسترسی آزاد (مانند مقالات کاملاً Open Access یا مقالات در مجلات ترکیبی) وجود داشته باشد. استفاده موثر از این ابزارهای فیلترینگ فرآیند یافتن و دانلود مقالات رایگان الزویر را بسیار کارآمدتر می‌سازد و اطمینان حاصل می‌کند که شما از مسیرهای قانونی و رسمی به محتوای مورد نیاز خود دسترسی پیدا می‌کنید.

استفاده از موتورهای جستجوی علمی

موتورهای جستجوی علمی مانند گوگل اسکالر (Google Scholar) و سایر پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی نقش مهمی در کشف و دسترسی به مقالات علمی ایفا می‌کنند حتی اگر این مقالات مستقیماً روی سایت ناشر پولی باشند. این ابزارها با نمایه‌سازی حجم عظیمی از مقالات کتاب‌ها چکیده‌ها و سایر منابع علمی از ناشران مختلف دانشگاه‌ها و مخازن باز یک نمای کلی از ادبیات علمی موجود در یک زمینه خاص ارائه می‌دهند. مزیت اصلی استفاده از این موتورهای جستجو در این است که آن‌ها اغلب نسخه‌های مختلف یک مقاله را که ممکن است در مکان‌های گوناگونی منتشر شده باشند شناسایی می‌کنند. این نسخه‌ها می‌توانند شامل نسخه نهایی منتشر شده روی سایت ناشر نسخه پذیرفته شده نویسنده (Author Accepted Manuscript) که در مخازن نهادی یا موضوعی ذخیره شده یا حتی پیش‌چاپ‌ها (Preprints) باشند. بنابراین حتی اگر نسخه نهایی مقاله در سایت الزویر پولی باشد موتورهای جستجوی علمی ممکن است شما را به یک نسخه رایگان و قانونی از همان مقاله یا نسخه‌ای بسیار مشابه در جای دیگری هدایت کنند. این ابزارها به خصوص برای یافتن مقالاتی که تحت مدل Green Open Access منتشر شده‌اند یا مقالاتی که نویسندگان آن‌ها نسخه‌ای را در مخازن باز قرار داده‌اند بسیار کارآمد هستند. استفاده هوشمندانه از قابلیت‌های جستجو و فیلترینگ در این پلتفرم‌ها می‌تواند به شما در یافتن سریع منابع رایگان مورد نیاز کمک کند.

جستجو در گوگل اسکالر برای نسخه‌های رایگان

گوگل اسکالر یکی از قدرتمندترین و پرکاربردترین موتورهای جستجوی علمی است که امکان یافتن مقالات علمی را از منابع مختلف فراهم می‌کند. هنگامی که عنوان مقاله نام نویسنده یا کلمات کلیدی مرتبط را در گوگل اسکالر جستجو می‌کنید این موتور جستجو نتایج مرتبط را نمایش می‌دهد. ویژگی کلیدی گوگل اسکالر برای دسترسی رایگان نمایش لینک‌هایی به نسخه‌های مختلف مقاله است که در وب یافت می‌شوند. در صفحه نتایج جستجو اگر نسخه‌ای رایگان از مقاله مورد نظر در جایی دیگر (مانند یک مخزن دانشگاهی سرور پیش‌چاپ یا حتی وب‌سایت شخصی نویسنده) موجود باشد گوگل اسکالر معمولاً در سمت راست عنوان مقاله لینک‌هایی با عنوان “[PDF]” یا نام منبع (مانند “from researchgate.net” یا “from institutional repository”) نمایش می‌دهد. این لینک‌ها مستقیماً شما را به نسخه رایگان مقاله در آن منبع هدایت می‌کنند. این نسخه ممکن است دقیقاً همان نسخه نهایی منتشر شده نباشد (مثلاً نسخه پیش از ویراستاری ناشر باشد) اما محتوای علمی اصلی یکسان است. همچنین گوگل اسکالر می‌تواند شما را به نسخه‌های Open Access مقاله در سایت ناشر اصلی (مانند الزویر) نیز هدایت کند. استفاده از گوگل اسکالر یک گام مهم در فرآیند یافتن نسخه‌های رایگان مقالات است زیرا این موتور جستجو به‌طور گسترده‌ای وب علمی را برای یافتن نسخه‌های در دسترس عموم کاوش می‌کند و یک نقطه شروع عالی برای یافتن مسیرهای دسترسی جایگزین و قانونی محسوب می‌شود.

بررسی پایگاه‌های اطلاعاتی و ریپازیتوری‌ها

علاوه بر موتورهای جستجوی عمومی علمی مانند گوگل اسکالر بسیاری از پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی و مخازن (ریپازیتوری‌ها) نیز منابع ارزشمندی برای یافتن نسخه‌های رایگان مقالات علمی از جمله مقالات مرتبط با الزویر محسوب می‌شوند. پایگاه‌های اطلاعاتی مانند PubMed Central (برای علوم زیستی و پزشکی) ERIC (برای آموزش) arXiv (برای فیزیک ریاضیات علوم کامپیوتر و …) و SSRN (برای علوم اجتماعی) به‌طور خاص برای جمع‌آوری و ارائه دسترسی به مقالات در حوزه‌های موضوعی خاص طراحی شده‌اند و بسیاری از مقالات موجود در آن‌ها به‌صورت رایگان قابل دسترسی هستند. برخی از این پایگاه‌ها نسخه‌های پذیرفته شده نویسنده یا نسخه‌های پیش از انتشار مقالاتی را که نهایتاً در مجلات پولی منتشر شده‌اند بایگانی می‌کنند. همچنین بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی دارای مخازن نهادی (Institutional Repositories) هستند که در آن‌ها اعضای هیئت علمی و دانشجویان نسخه‌هایی از مقالات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را بر اساس سیاست‌های دسترسی آزاد موسسه منتشر می‌کنند. جستجو مستقیم در این پایگاه‌ها و مخازن با استفاده از نام مقاله نویسنده یا کلمات کلیدی مرتبط می‌تواند به شما در یافتن نسخه‌های قانونی و رایگان مقالات کمک کند. این روش به‌ویژه برای مقالاتی که تحت سیاست‌های Green Open Access منتشر شده‌اند یا نویسندگان آن‌ها به‌طور مستقل نسخه‌ای از کار خود را به اشتراک گذاشته‌اند موثر است. آشنایی با پایگاه‌های اطلاعاتی و مخازن مرتبط با حوزه تخصصی شما می‌تواند دسترسی به منابع علمی رایگان را تسهیل کند.

استفاده از سایت‌های متفرقه دانلود مقاله

در کنار روش‌های قانونی و رسمی برای دسترسی به مقالات الزویر (مانند استفاده از اشتراک‌های دانشگاهی و مقالات Open Access) برخی وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های جایگزین نیز وجود دارند که امکان دانلود مقالات پولی را فراهم می‌کنند. استفاده از این سایت‌ها معمولاً بحث‌برانگیز بوده و سوالات جدی در مورد قانونی بودن و اخلاقی بودن آن‌ها مطرح است. این سایت‌ها با دور زدن سیستم‌های پرداخت و حق نشر ناشران دسترسی به مقالات را برای کاربرانی که اشتراک ندارند امکان‌پذیر می‌سازند. روش کار این سایت‌ها متفاوت است؛ برخی از آن‌ها از پایگاه‌های داده عظیمی از مقالات جمع‌آوری شده از منابع مختلف استفاده می‌کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است از اعتبارنامه‌های دسترسی (مانند اعتبارنامه‌های دانشگاهی که به‌طور غیرقانونی به دست آمده‌اند) برای دانلود مقاله در لحظه درخواست کاربر استفاده کنند. اگرچه این سایت‌ها ممکن است راهی سریع برای دسترسی به مقالات مورد نیاز ارائه دهند اما کاربران باید از خطرات و مسائل مرتبط با آن‌ها آگاه باشند. این خطرات شامل مسائل حقوقی (نقض حق نشر) امنیتی (خطر بدافزار یا فیشینگ) و اخلاقی (عدم حمایت از مدل نشر علمی) می‌شود. با وجود این هشدارها آگاهی از وجود این سایت‌ها و نحوه عملکرد آن‌ها بخشی از درک جامع اکوسیستم دسترسی به مقالات علمی است اما توصیه اکید بر استفاده از روش‌های قانونی و اخلاقی برای حمایت از نشر علمی و رعایت حقوق ناشران و نویسندگان است.

نحوه دانلود مقاله از Sci Hub

Sci-Hub یکی از شناخته‌شده‌ترین و در عین حال بحث‌برانگیزترین وب‌سایت‌ها در زمینه دسترسی به مقالات علمی است. این سایت خود را جنبشی برای دسترسی آزاد به دانش می‌داند و با استفاده از روش‌هایی که ناشران آن‌ها را غیرقانونی و نقض حق نشر می‌دانند امکان دانلود رایگان مقالات پولی را فراهم می‌کند. نحوه کار Sci-Hub معمولاً به این صورت است که شما شناسه شیء دیجیتال (DOI) مقاله مورد نظر یا آدرس اینترنتی (URL) صفحه مقاله در سایت ناشر (مانند الزویر) را در نوار جستجوی Sci-Hub وارد می‌کنید. Sci-Hub سپس تلاش می‌کند تا متن کامل مقاله را از طریق پایگاه داده داخلی خود یا با استفاده از روش‌های دسترسی جایگزین (مانند استفاده از اعتبارنامه‌های اشتراک که از منابع مختلف جمع‌آوری شده‌اند) پیدا کرده و برای شما نمایش دهد یا امکان دانلود آن را فراهم کند. اگر مقاله در پایگاه داده Sci-Hub موجود باشد به‌سرعت در اختیار شما قرار می‌گیرد. اگر نه ممکن است تلاش کند آن را از طریق دسترسی‌های موجود خود دانلود کند. استفاده از Sci-Hub بسیار ساده است و به همین دلیل محبوبیت زیادی بین پژوهشگران و دانشجویانی که به اشتراک‌های لازم دسترسی ندارند پیدا کرده است. با این حال استفاده از این سایت در بسیاری از کشورها به دلیل نقض قوانین حق نشر غیرقانونی تلقی می‌شود و ناشران بزرگ مانند الزویر اقدامات قانونی متعددی علیه آن انجام داده‌اند. دامنه‌های این سایت نیز به‌طور مداوم مسدود می‌شوند و آدرس‌های جدیدی جایگزین آن‌ها می‌شوند.

معرفی سایت‌های جایگزین Sci Hub

علاوه بر Sci-Hub وب‌سایت‌های دیگری نیز وجود دارند که به روش‌های مشابه یا متفاوتی امکان دسترسی به مقالات پولی را فراهم می‌کنند اگرچه ممکن است گستره پوشش یا پایداری آن‌ها متفاوت باشد. یکی از معروف‌ترین این سایت‌ها Library Genesis (LibGen) است که پایگاه داده بزرگی از کتاب‌ها و مقالات علمی را در خود جای داده است و اغلب به‌عنوان مکملی برای Sci-Hub استفاده می‌شود؛ به این صورت که اگر Sci-Hub نتواند مقاله‌ای را پیدا کند ممکن است آن را از LibGen دریافت کند. سایت‌های دیگری نیز با عملکرد مشابه یا با تمرکز بر حوزه‌های خاص ممکن است وجود داشته باشند. همچنین برخی پلتفرم‌ها مانند ResearchGate یا Academia.edu اگرچه مستقیماً برای دور زدن دیوار پرداخت طراحی نشده‌اند اما نویسندگان ممکن است نسخه‌هایی از مقالات خود را (معمولاً نسخه‌های پیش از انتشار یا پذیرفته شده) در پروفایل‌های خود بارگذاری کنند که به‌صورت رایگان در دسترس قرار می‌گیرد. در حالی که بارگذاری نسخه نهایی منتشر شده در این سایت‌ها معمولاً نقض قرارداد با ناشر محسوب می‌شود اشتراک‌گذاری نسخه‌های دیگر بسته به سیاست‌های ناشر و توافق‌نامه حق نشر ممکن است مجاز باشد. استفاده از هرگونه سایت متفرقه که ادعا می‌کند امکان دانلود رایگان مقالات پولی را فراهم می‌کند نیازمند احتیاط است. جدا از مسائل حقوقی این سایت‌ها ممکن است از نظر امنیتی قابل اعتماد نباشند و خطر دانلود بدافزار یا قرار گرفتن در معرض تبلیغات فیشینگ وجود داشته باشد. بنابراین قبل از استفاده از این سایت‌ها باید ریسک‌های مرتبط را به‌دقت سنجید و در صورت امکان از روش‌های قانونی دسترسی استفاده کرد.

ارتباط مستقیم با نویسنده مقاله

یکی از روش‌های کاملاً قانونی اخلاقی و اغلب موثر برای دسترسی به مقاله‌ای که به آن نیاز دارید اما امکان دانلود رایگان آن را از طریق روش‌های دیگر ندارید تماس مستقیم با نویسنده مقاله است. نویسندگان مقالات علمی به‌طور کلی علاقه‌مند به انتشار و دیده شدن کارهایشان هستند و تمایل دارند یافته‌های خود را با دیگر پژوهشگران و علاقه‌مندان به اشتراک بگذارند. بسیاری از نویسندگان نسخه‌ای از مقاله خود را (معمولاً نسخه پذیرفته شده توسط مجله قبل از صفحه‌آرایی نهایی توسط ناشر) در اختیار دارند که می‌توانند آن را به‌صورت شخصی برای شما ارسال کنند. این کار معمولاً نقض قرارداد حق نشر با ناشر نیست زیرا بسیاری از ناشران به نویسندگان اجازه می‌دهند نسخه‌ای از مقاله خود را به‌صورت خصوصی برای درخواست‌کنندگان ارسال کنند. برای استفاده از این روش ابتدا باید اطلاعات تماس نویسنده (معمولاً نویسنده مسئول یا Corresponding Author) را پیدا کنید. این اطلاعات معمولاً در خود مقاله منتشر شده (در صفحه اول یا بخش مربوط به نویسندگان) ذکر می‌شود. اگر اطلاعات تماس در مقاله موجود نبود می‌توانید نام نویسنده و وابستگی سازمانی او را در وب‌سایت دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی مربوطه جستجو کنید. همچنین پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی علمی مانند ResearchGate و Academia.edu اغلب حاوی پروفایل نویسندگان به همراه اطلاعات تماس یا امکان ارسال پیام مستقیم هستند. هنگامی که آدرس ایمیل نویسنده را پیدا کردید یک ایمیل مودبانه و حرفه‌ای بنویسید. در ایمیل عنوان مقاله مورد نظر و اهمیت آن برای پژوهش شما را ذکر کنید و به‌طور واضح درخواست کنید که در صورت امکان نسخه‌ای از مقاله را برای شما ارسال کند. ذکر اینکه به اشتراک دانشگاهی یا دسترسی به آن مقاله خاص دسترسی ندارید درخواست شما را توجیه می‌کند. این روش ممکن است زمان‌بر باشد (بسته به پاسخگویی نویسنده) اما یک راهکار قانونی و محترمانه برای دسترسی به محتوای علمی است.

سوالات متداول

آیا استفاده از Sci-Hub قانونی است؟

استفاده از Sci-Hub در بسیاری از کشورها به دلیل نقض قوانین حق نشر غیرقانونی محسوب می‌شود و ناشران بزرگ اقدامات قانونی متعددی علیه آن انجام داده‌اند.

مقالات Open Access در الزویر به چه معناست؟

مقالات Open Access در الزویر به مقالاتی گفته می‌شود که به‌صورت رایگان و بدون نیاز به اشتراک برای عموم قابل دسترسی مطالعه دانلود و اغلب استفاده مجدد هستند.

آیا همه مقالات الزویر قابل دانلود رایگان هستند؟

خیر بخش قابل توجهی از مقالات منتشر شده توسط الزویر پولی بوده و دسترسی به آن‌ها نیازمند خرید اشتراک فردی یا سازمانی است. فقط مقالات Open Access رایگان هستند.

روش‌های قانونی دانلود رایگان مقالات الزویر کدامند؟

روش‌های قانونی شامل استفاده از اشتراک‌های دانشگاهی (شبکه داخلی VPN اکانت دانشگاهی) یافتن مقالات Open Access در سایت الزویر یا مخازن و تماس مستقیم با نویسنده مقاله است.

چگونه می‌توانم بفهمم یک مقاله الزویر Open Access است؟

مقالات Open Access در سایت الزویر (ScienceDirect) معمولاً با نشانه‌های بصری مانند آیکون قفل باز یا برچسب “Open Access” در صفحه نتایج جستجو یا صفحه خود مقاله مشخص می‌شوند.