آب و هوای شهر تفلیس در گرجستان

شهر تفلیس، پایتخت گرجستان، از آب و هوای نیمه گرمسیری مرطوب با تأثیرات قاره ای نیمه خشک برخوردار است که تابستان های گرم و زمستان های نسبتاً سرد و نیمه خشک را شامل می شود. شناخت دقیق شرایط آب و هوایی تفلیس در فصول مختلف سال، برای برنامه ریزی سفر و استفاده بهینه از زمان حضورتان در این شهر تاریخی و فرهنگی، ضروری است. موقعیت جغرافیایی تفلیس در دره رود کورا (متکواری) و محصور شدن توسط کوه ها، به ایجاد اقلیمی منحصربه فرد منجر شده که بر الگوهای دمایی و بارشی آن تأثیر می گذارد.

اقلیم کلی شهر تفلیس

اقلیم شهر تفلیس را می توان ترکیبی از ویژگی های نیمه گرمسیری مرطوب (Cfa در طبقه بندی کوپن) و تأثیرات قابل توجه قاره ای نیمه خشک (BSk) دانست. این ترکیب منجر به تابستان هایی گرم و غالباً آفتابی و زمستان هایی نسبتاً سرد و نیمه ابری می شود. میزان بارندگی در طول سال قابل توجه است، اگرچه دوره های کاملاً خشک و غیرعادی به ندرت مشاهده می شود.

میانگین دما و بارش

میانگین دمای سالانه در تفلیس حدود 13.3 درجه سانتی گراد است که نشان دهنده اقلیمی معتدل در مقایسه با بسیاری از مناطق اروپایی و آسیایی است. ماه ژانویه با میانگین دمای 2.3 درجه سانتی گراد، سردترین و جولای با میانگین 24.9 درجه سانتی گراد، گرم ترین ماه سال محسوب می شوند. تفلیس به طور متوسط سالانه حدود 500 تا 600 میلی متر بارندگی را تجربه می کند. بیشترین میزان بارش معمولاً در فصول بهار و پاییز رخ می دهد.

تأثیر توده های هوایی و بادهای غالب

آب و هوای تفلیس به شدت تحت تأثیر تقابل دو نوع توده هوایی اصلی قرار دارد: توده های هوای خشک و سرد قاره ای که عمدتاً از آسیای میانه و سیبری از سمت شرق وارد می شوند، و توده های هوای مرطوب و معتدل اقیانوسی که از اقیانوس اطلس و دریای سیاه از سمت غرب حرکت می کنند. این تقابل می تواند به نوسانات دمایی و تغییرات ناگهانی آب و هوا منجر شود. بادهای غالب در تفلیس معمولاً از جهت شمال غربی می وزند، هرچند وزش بادهای جنوب شرقی نیز در این منطقه رایج است.

پوشش برف و شاخص UV

تفلیس به طور متوسط 20 تا 25 روز در سال پوشیده از برف می شود که بیشتر در ماه های زمستان رخ می دهد. این میزان بارش برف در مقایسه با برخی مناطق کوهستانی گرجستان کمتر است. شاخص اشعه ماوراء بنفش (UV) در تفلیس در ماه های تابستان، به ویژه جولای، به اوج خود می رسد (معمولاً بین 7 تا 9 که ناسالم تلقی می شود)، در حالی که در ماه های زمستان (ژانویه، فوریه، نوامبر، دسامبر) به پایین ترین سطح خود می رسد (معمولاً با حداکثر شاخص 2).

شناخت تأثیر توده های هوایی قاره ای و اقیانوسی بر اقلیم تفلیس، کلید درک نوسانات دمایی و بارشی این شهر در فصول مختلف است.

آب و هوای تفلیس در فصول مختلف (بررسی دقیق ماه به ماه)

۳.۱. بهار در تفلیس (مارس، آوریل، مه – اسفند، فروردین، اردیبهشت)

فصل بهار در تفلیس با آب و هوایی دلپذیر و معتدل آغاز می شود و با افزایش تدریجی دما، شهر جانی دوباره می گیرد. این فصل، زمان سرسبزی و شکوفایی طبیعت است.

مارس (اسفند)

ماه مارس که در گرجستان گاهی «ماه دیوانه» نامیده می شود، به دلیل نوسانات شدید آب و هوا شناخته شده است. در این ماه، هنوز سرمای زمستانی به طور کامل رخت برنبسته، اما نشانه های بهار با شکوفه دادن درختان پدیدار می شوند. ممکن است در یک روز هوای آفتابی به سرعت به باران یا حتی برف تبدیل شود.

• دما: میانگین دما در ماه مارس بین 5 تا 12 درجه سانتی گراد متغیر است. حداقل دما می تواند به 0 درجه سانتی گراد نزدیک شود، در حالی که حداکثر دما می تواند تا 18 درجه سانتی گراد نیز افزایش یابد.
• بارش: متوسط بارندگی حدود 45-55 میلی متر در 5 تا 7 روز از ماه.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 65 تا 75 درصد.
• شاخص UV: پایین (2-3).

نکات کاربردی: همراه داشتن لباس های لایه ای (کاپشن سبک، ژاکت)، چتر و کفش ضد آب توصیه می شود.

آوریل (فروردین)

با ورود به آوریل، هوا به تدریج گرم تر و پایدارتر می شود و تفلیس برای پیاده روی و فعالیت های خارج از خانه بسیار دلپذیر می گردد. طبیعت شهر سرسبز شده و گل ها شکوفا می شوند.

• دما: میانگین دما در آوریل بین 10 تا 18 درجه سانتی گراد است. حداقل دما معمولاً بالای 5 درجه سانتی گراد و حداکثر دما می تواند به 25 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: افزایش بارندگی نسبت به مارس، با حدود 60-70 میلی متر در 7 تا 9 روز از ماه.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 60 تا 70 درصد.
• رویدادها: 9 آوریل، «روز اتحاد ملی» به یادبود قربانیان سرکوب اعتراضات 1989.
• شاخص UV: متوسط (4-5).

نکات کاربردی: لباس های راحت برای پیاده روی، چتر و ضد آفتاب در روزهای آفتابی.

مه (اردیبهشت)

مه، غالباً ایده آل ترین ماه بهاری از نظر دما و شرایط جوی در تفلیس است. هوا کاملاً مطبوع بوده و آغاز رویدادها و جشنواره های فضای باز است. این ماه شاهد بیشترین بارندگی در فصل بهار است.

• دما: میانگین دما حدود 15 تا 21 درجه سانتی گراد است. حداقل دما حدود 10 درجه و حداکثر دما می تواند به 28 درجه سانتی گراد نیز برسد.
• بارش: بیشترین میزان بارندگی در بهار، حدود 80-90 میلی متر در 8 تا 10 روز از ماه.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 65 تا 75 درصد.
• رویدادها: 9 مه: جشن پیروزی بر فاشیسم، 26 مه: روز استقلال گرجستان. نمایشگاه بین المللی کتاب تفلیس و فستیوال فیلم CinéDOC نیز در این ماه برگزار می شوند.
• شاخص UV: بالا (6-7).

نکات کاربردی: لباس های سبک و خنک، چتر یا بارانی سبک. آب و هوای ایده آل برای گشت و گذار در فضای باز.

۳.۲. تابستان در تفلیس (ژوئن، جولای، آگوست – خرداد، تیر، مرداد)

تابستان در تفلیس عموماً گرم و آفتابی است، به ویژه در اواسط و اواخر فصل. گرما می تواند گاهی با رطوبت نسبی همراه باشد و حس شرجی ایجاد کند. این فصل برای فعالیت های فضای باز در اوایل تابستان مناسب است.

ژوئن (خرداد)

اولین ماه تابستان در تفلیس با گرمای مطبوع و دلنشین آغاز می شود که برای کافه نشینی و گذراندن اوقات در پارک ها بسیار مناسب است. جمعیت گردشگران در این ماه رو به افزایش است.

• دما: میانگین دما بین 20 تا 27 درجه سانتی گراد است. حداقل دما حدود 14 درجه و حداکثر دما می تواند به 32 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: کاهش نسبی بارش نسبت به مه، حدود 50-60 میلی متر در 5 تا 7 روز.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 55 تا 65 درصد.
• رویدادها: فستیوال موسیقی Tbilisi Open Air.
• شاخص UV: بسیار بالا (8-9).

نکات کاربردی: لباس های نخی و خنک، کلاه، عینک آفتابی، و کرم ضد آفتاب ضروری است.

جولای (تیر)

جولای به طور معمول گرم ترین ماه سال در تفلیس است. دما به اوج خود می رسد و ساعات آفتابی طولانی هستند. رطوبت هوا در این ماه می تواند حس شرجی بودن را تشدید کند.

• دما: میانگین دما بین 23 تا 31 درجه سانتی گراد است. حداکثر دما می تواند از 35 درجه نیز فراتر رود. رکورد گرم ترین روز در تفلیس (31 جولای) نشان دهنده شدت گرما در این ماه است.
• بارش: کمترین میزان بارش در تابستان، حدود 25-35 میلی متر در 3 تا 5 روز.
• رطوبت: افزایش رطوبت نسبی، بین 60 تا 70 درصد.
• رویدادها: جشنواره سنتی آرت ژن (Art Gene) در موزه مردم شناسی.
• شاخص UV: بسیار بالا (9-10)، نیاز به حفاظت جدی.

نکات کاربردی: نوشیدن مایعات فراوان، استفاده مداوم از ضد آفتاب، و برنامه ریزی فعالیت ها برای صبح زود یا عصر.

آگوست (مرداد)

آگوست نیز ماه بسیار گرمی در تفلیس است، اما به تدریج با نزدیک شدن به اواخر ماه، از شدت گرما کاسته می شود. بسیاری از مردم محلی در این ماه برای فرار از گرما به مناطق خنک تر سفر می کنند، بنابراین شهر کمی خلوت تر است.

• دما: میانگین دما بین 22 تا 30 درجه سانتی گراد. حداکثر دما می تواند به 34 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: بسیار کم، حدود 20-30 میلی متر در 2 تا 4 روز.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 55 تا 65 درصد.
• شاخص UV: بسیار بالا (8-9).

نکات کاربردی: ایده آل برای گشت و گذار در ساعات عصر و شب. بازدید از دریاچه ها و استخرهای عمومی برای خنک شدن.

۳.۳. پاییز در تفلیس (سپتامبر، اکتبر، نوامبر – شهریور، مهر، آبان)

پاییز در تفلیس فصلی دلپذیر و خنک است که با طلایی شدن طبیعت و افزایش تدریجی بارندگی همراه است. این فصل برای بسیاری از گردشگران، بهترین زمان سفر به تفلیس محسوب می شود.

سپتامبر (شهریور)

شروع پاییز در تفلیس با هوایی هنوز گرم و آفتابی همراه است که برای پیاده روی و لذت بردن از فضای باز بسیار مناسب است. برگ درختان شروع به تغییر رنگ می دهند و مناظر پاییزی زیبایی خلق می کنند.

• دما: میانگین دما بین 18 تا 25 درجه سانتی گراد. حداقل دما حدود 12 درجه و حداکثر دما می تواند به 30 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: حدود 40-50 میلی متر در 4 تا 6 روز.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 60 تا 70 درصد.
• رویدادها: جشن Tbilisoba (روز تفلیس)، جشنواره بین المللی تئاتر تفلیس.
• شاخص UV: بالا (6-7).

نکات کاربردی: لباس های لایه ای، مناسب برای تغییرات دمایی صبح و عصر. کفش راحت برای پیاده روی.

اکتبر (مهر)

با ورود به اکتبر، هوا به طور محسوسی خنک تر شده و بارندگی افزایش می یابد. این ماه برای عکاسی از طبیعت پاییزی تفلیس و کوهستان های اطراف آن ایده آل است. آب و هوا برای گشت و گذار شهری همچنان مناسب است.

• دما: میانگین دما بین 12 تا 19 درجه سانتی گراد. حداقل دما حدود 7 درجه و حداکثر دما می تواند به 24 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: افزایش قابل توجه بارش، حدود 60-70 میلی متر در 7 تا 9 روز.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 70 تا 80 درصد.
• رویدادها: جشنواره عکاسی کولگا (Kolga Photo).
• شاخص UV: متوسط (3-4).

نکات کاربردی: لباس های گرم تر و ضد آب، چتر و کفش مناسب برای هوای بارانی. استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به دلیل احتمال بارندگی.

نوامبر (آبان)

نوامبر سردترین ماه پاییز در تفلیس است و بارندگی نیز افزایش می یابد. تعداد گردشگران در این ماه کاهش می یابد و برای کسانی که به دنبال سفری آرام تر و کم هزینه تر هستند، می تواند گزینه مناسبی باشد.

• دما: میانگین دما بین 6 تا 12 درجه سانتی گراد. حداقل دما حدود 2 درجه و حداکثر دما می تواند به 17 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: افزایش بارندگی، حدود 50-60 میلی متر در 6 تا 8 روز. احتمال بارش اولین برف های پاییزی.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 75 تا 85 درصد.
• رویدادها: جشنواره موسیقی جاز تفلیس (Tbilisi Jazz Festival).
• شاخص UV: پایین (2-3).

نکات کاربردی: لباس های گرم، کاپشن یا پالتو. بازدید از موزه ها، گالری ها، کافه ها و رستوران های سرپوشیده.

۳.۴. زمستان در تفلیس (دسامبر، ژانویه، فوریه – آذر، دی، بهمن)

زمستان در تفلیس سرد و نیمه خشک است، با احتمال بارش برف که البته کمتر از حد انتظار بسیاری از گردشگران است. این فصل برای علاقه مندان به آب و هوای سرد و تجربه کریسمس و سال نو در فضایی متفاوت مناسب است.

دسامبر (آذر)

با آغاز دسامبر، هوا به طور قابل توجهی سرد می شود و شهر کم کم برای جشن های سال نو میلادی آماده می شود. فضای شهر با چراغانی ها و تزئینات زمستانی حال و هوایی خاص پیدا می کند.

• دما: میانگین دما بین 2 تا 7 درجه سانتی گراد. حداقل دما می تواند به -3 درجه و حداکثر دما به 10 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: حدود 30-40 میلی متر در 4 تا 6 روز. احتمال بارش برف وجود دارد.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 70 تا 80 درصد.
• شاخص UV: پایین (1-2).

نکات کاربردی: لباس های بسیار گرم، دستکش و کلاه. بازدید از بازارهای کریسمس و لذت بردن از فضای جشن.

ژانویه (دی)

ژانویه به طور کلی سردترین ماه سال در تفلیس است. با این حال، بارش برف سنگین کمتر اتفاق می افتد و بیشتر اوقات هوا سرد و خشک است. این ماه شاهد اوج جشن های سال نو ارتودوکس است.

• دما: میانگین دما بین -1 تا 4 درجه سانتی گراد. حداقل دما می تواند به -6 درجه و حداکثر دما به 8 درجه سانتی گراد برسد. سردترین روز سال، 23 ژانویه، در این ماه اتفاق می افتد.
• بارش: حدود 25-35 میلی متر در 3 تا 5 روز. احتمال بارش برف.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 65 تا 75 درصد.
• رویدادها: جشن سال نو میلادی (1 ژانویه)، کریسمس ارتودکس (7 ژانویه)، کارناوال آلیلو (Alilo).
• شاخص UV: بسیار پایین (1-2).

نکات کاربردی: لباس های بسیار گرم و عایق، چکمه های ضد آب. برنامه ریزی برای بازدید از پیست اسکی گودائوری (Gudauri) در نزدیکی تفلیس.

فوریه (بهمن)

فوریه، آخرین ماه زمستان، همچنان سرد است، اما با نزدیک شدن به پایان ماه، نشانه های ملایم تری از هوا ظاهر می شوند. رویدادهای فضای باز در این ماه محدود هستند و بیشتر فعالیت ها در فضاهای بسته انجام می شود.

• دما: میانگین دما بین 0 تا 6 درجه سانتی گراد. حداقل دما می تواند به -4 درجه و حداکثر دما به 9 درجه سانتی گراد برسد.
• بارش: حدود 30-40 میلی متر در 4 تا 6 روز. احتمال بارش برف.
• رطوبت: رطوبت نسبی بین 70 تا 80 درصد.
• شاخص UV: پایین (2-3).

نکات کاربردی: مناسب برای بازدید از موزه ها، گالری های هنری، تئاترها، کافه ها و رستوران های سنتی تفلیس.

بهترین زمان سفر به تفلیس بر اساس اولویت های شما

انتخاب بهترین زمان برای سفر به تفلیس به اولویت ها و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. هر فصل جذابیت ها و چالش های خاص خود را دارد:

برای آب و هوای مطبوع

اگر هدف اصلی شما لذت بردن از آب و هوای معتدل و دلپذیر است، اواخر بهار (ماه مه/اردیبهشت) و اوایل پاییز (سپتامبر/شهریور و اکتبر/مهر) بهترین گزینه ها هستند. در این ایام، دما نه خیلی گرم است و نه خیلی سرد، و شرایط برای پیاده روی و گشت و گذار در شهر ایده آل است. طبیعت نیز در این فصول در زیباترین حالت خود قرار دارد.

برای رویدادها و جشنواره ها

تفلیس میزبان رویدادها و جشنواره های متعددی در طول سال است. اگر به دنبال شرکت در این برنامه ها هستید، ماه های مه (اردیبهشت) به دلیل جشن های ملی و نمایشگاه کتاب، سپتامبر (شهریور) به خاطر جشن Tbilisoba و جشنواره تئاتر، و ژانویه (دی) برای تجربه جشن سال نو میلادی و کریسمس ارتودکس، بهترین انتخاب ها هستند. ماه نوامبر (آبان) نیز برای علاقه مندان به موسیقی جاز مناسب است.

برای بودجه سفر و دوری از شلوغی

اگر اولویت شما کاهش هزینه های سفر و دوری از ازدحام جمعیت است، فصول کم گردشگر مانند اواخر پاییز (نوامبر/آبان) و زمستان (به جز هفته های منتهی به سال نو) می توانند گزینه های مناسبی باشند. در این ماه ها، قیمت هتل ها و بلیط هواپیپیما معمولاً کاهش می یابد و می توانید با آرامش بیشتری از جاذبه ها دیدن کنید.

برای ورزش های زمستانی

اگر علاقه مند به ورزش های زمستانی هستید، ماه های دسامبر تا فوریه (آذر تا بهمن) بهترین زمان برای سفر است. در حالی که تفلیس ممکن است بارش برف سنگینی نداشته باشد، دسترسی به پیست های اسکی مدرن و محبوب مانند گودائوری (Gudauri) در فاصله نزدیکی از شهر، تجربه زمستانی فراموش نشدنی را برای شما فراهم می کند.

تفلیس، با تنوع اقلیمی خود در هر فصل، تجربه ای منحصر به فرد را به بازدیدکنندگان ارائه می دهد؛ از سرسبزی بهاری تا گرمای تابستانی و رنگ های پاییزی.

نکات کاربردی نهایی برای برنامه ریزی سفر با توجه به آب و هوا

برنامه ریزی دقیق سفر با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی، می تواند تجربه شما از تفلیس را به طرز چشمگیری بهبود بخشد. در اینجا چند نکته کلیدی ارائه می شود:

• بررسی پیش بینی آب و هوا: همیشه چند روز قبل از سفر و در طول اقامت خود، پیش بینی آب و هوای تفلیس را از منابع معتبر بررسی کنید. این کار به شما کمک می کند تا لباس و لوازم مناسب را همراه داشته باشید و برنامه هایتان را با تغییرات جوی هماهنگ کنید.
• لباس لایه ای: به خصوص در فصول بهار و پاییز، که تغییرات دمایی در طول روز محسوس است، همراه داشتن لباس هایی که امکان لایه بندی دارند (مانند تی شرت، پیراهن، ژاکت و کاپشن سبک) بسیار مفید است. این روش به شما اجازه می دهد تا با تغییر دما، لباس های خود را تنظیم کنید.
• اهمیت شاخص UV: در ماه های تابستان، به ویژه جولای، شاخص UV بسیار بالاست. استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF بالا، کلاه لبه پهن، عینک آفتابی و لباس های محافظ در برابر نور خورشید، برای جلوگیری از آفتاب سوختگی و آسیب های پوستی ضروری است. ساعات اوج تابش آفتاب (10 صبح تا 4 عصر) را تا حد امکان در محیط های بسته یا سایه بگذرانید.
• مدیریت رطوبت در تابستان: در جولای و آگوست، تفلیس می تواند شرجی و گرم باشد. نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از کم آبی، استفاده از لباس های نخی و گشاد، و برنامه ریزی فعالیت های پرتحرک برای صبح زود یا غروب، به شما کمک می کند تا با این شرایط کنار بیایید. همچنین، اقامتگاه هایی با سیستم تهویه مطبوع کارآمد انتخاب کنید.
• انتخاب اقامتگاه مناسب: در تابستان، اطمینان از وجود سیستم سرمایش مناسب (کولر گازی) در اقامتگاه شما حیاتی است. در زمستان نیز، سیستم گرمایش کارآمد اهمیت دارد تا پس از گشت و گذار در هوای سرد، بتوانید در محیطی گرم و راحت استراحت کنید.

با رعایت این نکات، می توانید سفری ایمن و لذت بخش به تفلیس داشته باشید و از تمام زیبایی های این شهر در هر فصلی که انتخاب می کنید، نهایت استفاده را ببرید.

نتیجه گیری

آب و هوای شهر تفلیس در گرجستان تنوع قابل توجهی را در طول چهار فصل به نمایش می گذارد که هر یک جذابیت های خاص خود را دارند. از شکوفه های بهاری و آب و هوای مطبوع ماه مه گرفته تا گرمای آفتابی تابستان، زیبایی های پاییزی و سرمای دلپذیر زمستان با چشم انداز برف در ارتفاعات اطراف، تفلیس همواره مقصدی دیدنی است. شناخت دقیق ویژگی های اقلیمی و رویدادهای فصلی این شهر، به هر گردشگری این امکان را می دهد که بهترین زمان را بر اساس اولویت های شخصی خود برای سفر انتخاب کند. با برنامه ریزی آگاهانه و آمادگی برای شرایط جوی، تجربه شما از این پایتخت تاریخی و پویای گرجستان، بی شک خاطره انگیز و لذت بخش خواهد بود.

امیدواریم این راهنمای جامع به شما در برنامه ریزی سفری ایده آل به تفلیس کمک کرده باشد. برای تکمیل اطلاعات سفر خود، پیشنهاد می شود به مقالات مرتبط با جاذبه های گردشگری، مراکز خرید و راهنمای جامع سفر به گرجستان مراجعه نمایید.