وبگردی/اصفهان قیام 15خرداد، ریشه انقلاب اسلامی است و همان طور که بحران تنباکو، مقدمه ای برای انقلاب مشروطه بود، 15 خرداد 42 هم مقدمه ای برای انقلاب اسلامی بود، مقدمه ای که از احساس وظیفه دینی و شور ایمانی مردم نشات می گرفت.
حجت الاسلام والمسلمین محمدباقر مشکاتی، تاریخ پژوه و مدیر موزه حرم حضرت معصومه(س) در گفت وگو با وبگردی و ضمن اشاره به علل و ریشه های قیام 15 خرداد به عنوان خاستگاه انقلاب اسلامی، گفت: اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی، نارضایتی عمومی از دیکتاتوری و فساد و وابستگی رژیم پهلوی به غرب، زمینه را برای وقوع یک انقلاب مردمی آماده کرده بود. از سوی دیگر تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی که به دنبال حذف تدریجی احکام اسلام از قوانین کشور بود، خشم روحانیون و مردم مذهبی را برانگیخت و جرقه اعتراضات را زد.
او ادامه داد: در این بین امام خمینی(ره) با سخنرانی های روشنگرانه و شجاعانه خود، مردم را علیه رژیم پهلوی بسیج کرد و به آنها انگیزه مبارزه داد، سخنرانی اعتراضی امام در 13 خرداد(عصر عاشورا) باعث دستگیری و انتقال ایشان توسط حکومت در شب 15 خرداد، تعطیلی بازار تهران و اعتراض گسترده مردم در شهرهای تهران، قم، اراک و … شد. این قیام به دستور علم به وحشیانه ترین شکل ممکن سرکوب شد چنانکه هرگز آمار دقیقی از شهدا معلوم نشد.
مشکاتی اضافه کرد: این قیامِ خونین، آثار و برکات زیادی برای نهضت اسلامی داشت و تاثیر فراوانی بر روند شکل گیری مبارزات مردمی و پیروزی انقلاب اسلامی گذاشت؛ با وجود سرکوب ها، قیام 15 خرداد مردم قم نه تنها متوقف نشد، بلکه به نقطه عطفی در نهضت اسلامی امام خمینی تبدیل شد و مبارزات را به سراسر ایران تسری داد، همچنین باعث معرفی رهبری نهضت شد و امام خمینی با سخنرانی های تند و آتشین خود در مخالفت با رژیم پهلوی، به عنوان رهبری برجسته و مقتدر در میان مردم شناخته شد که این امر انسجام و وحدت را در میان مخالفان رژیم افزایش داد و مسیر مبارزه را روشن تر کرد.
این تاریخ پژوه، بیداری سیاسی را یکی دیگر از آثار قیام 15 خرداد دانست و گفت: این واقعه مردم ایران را از ظلم و ستم رژیم پهلوی آگاه کرد و ثابت کرد که مردم دیگر حاضر به تحمل دیکتاتوری و وابستگی به بیگانگان نیستند. این بیداری و بصیرت سیاسی، زمینه را برای مبارزات گسترده تر در سال های بعد فراهم کرد؛ همچنین قیام 15خرداد قم، نخستین جرقه های انقلاب اسلامی را رقم زد و به نهضت اسلامی امام خمینی مشروعیت و مقبولیت مردمی بخشید. این رویداد نشان داد که مردم ایران خواهان تغییر هستند و از رهبری امام خمینی حمایت می کنند.
او ادامه داد: قیام پانزده خرداد، اقشار مختلف قم و مردم ایران را از روحانیون و بازاریان تا دانشجویان و کارگران متحد کرد. این همبستگی اجتماعی، قدرت نهضت امام خمینی را افزایش داد و رژیم پهلوی را در انزوای سیاسی قرار داد، همچنین سرکوب خونین قیام 15 خرداد، نفرت مردم از رژیم پهلوی را به شدت افزایش داد و عطش انتقام جویی را در دل آنها شعله ور کرد. این امر، رژیم را در تنگنای بیشتری قرار داد و به تضعیف پایه های قدرت آن منجر شد.
مدیر موزه فاطمی آستان حضرت معصومه(س) با اشاره به فداکاری و جانفشانی مردم قم در قیام 15 خرداد، بیان کرد: این واقعه فرهنگ شهادت را در جامعه ایران ترویج کرد و آمادگی مردم را برای مبارزات سخت تر در آینده افزایش داد؛ از سوی دیگر این قیام نشان داد که اسلام، جایگاه ویژه ای در قلب مردم ایران دارد و آنها حاضرند برای دفاع از ارزش های دینی خود جانفشانی کنند. این امر، به تقویت باورهای دینی مردم و انسجام جامعه حول محور دین کمک کرد و نقش برجسته روحانیت، به ویژه امام خمینی، در هدایت و رهبری قیام 15 خرداد نیز جایگاه و نفوذ روحانیت را در میان مردم افزایش داد و به تثبیت رهبری امام خمینی در نهضت اسلامی کمک کرد، هم چنین قیام 15 خرداد، به عنوان یک خیزش و کنش دینی، در برابر تلاش های رژیم پهلوی برای ترویج سکولاریسم و غرب زدگی ایستادگی کرد و به حفظ هویت اسلامی جامعه ایران کمک کرد.
مشکاتی به ابعاد سیاسی مبارزاتی این واقعه نیز اشاره و بیان کرد: پس از قیام 15 خرداد، مبارزات ضد رژیم پهلوی در ابعاد مختلف شدت گرفت؛ اعتراضات و مخالفت های مردمی با این کشتار وحشیانه تنها متوقف نشد، بلکه به نقطه عطفی در نهضت اسلامی امام خمینی تبدیل شد و مبارزات را به سراسر ایران گسترش داد؛ امام خمینی به عنوان پیشوایی دینی و عالمی مجاهد و مبارز محبوبیت بیشتر یافت و هییت های مذهبی، جنبش ها و گروه های سیاسی و مبارزاتی و مجامع حوزوی متشکل از علمای مبارز و انقلابی از جمله “جامعه مدرسین حوزه علمیه قم” تشکیل شد که در به ثمر نشستن این قیام و پیروزی انقلاب اسلامی نقش بسیار موثری داشتند. در مجموع، می توان گفت که حادثه 15خرداد 1342، نقطه عطفی در تاریخ ایران و نهضت امام خمینی بود که تاثیرات عمیقی بر روند انقلاب اسلامی ایران گذاشت.
پایان خبر وبگردی
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "قیام 15خرداد؛ ریشه انقلاب اسلامی" هستید؟ با کلیک بر روی استان ها، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "قیام 15خرداد؛ ریشه انقلاب اسلامی"، کلیک کنید.